Το «καλό» ψέμα

Βάση κάθε θρησκείας είναι το ψέμα, ντυμένο με το μανδύα του ιερού και την αίγλη του μυστηρίου. Οι θρησκευόμενοι όμως έχουν την ψευδαίσθηση ότι είναι εχθροί του ψεύδους και οπαδοί της μοναδικής αλήθειας που τους αποκαλύφθηκε από το θεό. Αποκλείουν το ενδεχόμενο να έχουν εξαπατηθεί. Πιστεύουν ακράδαντα ότι τα ιερά τους πρόσωπα είναι «αψευδή». Κι όμως, ο Χριστός, όταν τον κάλεσαν τα αδέλφια του να πάνε μαζί στο Ναό για τη γιορτή του Πάσχα, τους είπε ψέματα ότι δεν θα πάει, ενώ σκόπευε να πάει και πήγε κρυφά, όταν έφυγαν (Κατά Ιωάννη, 7:8-10). Ο θεμελιωτής του Χριστιανισμού, απόστολος Παύλος ομολογεί ότι το ψέμα είναι το μέσον με το οποίο δοξάζεται ο θεός του: «αν η αλήθεια του θεού περίσσεψε χάρη στο δικό μου ψέμα προς δόξαν αυτού, γιατί κρίνομαι αμαρτωλός;» (Προς Ρωμαίους, 3:7). Το θρησκευτικό ψέμα χρησιμοποιείται σαν δόλωμα προσηλυτισμού, όπως αποκαλύπτει ο Παύλος: «επειδή είμαι πανούργος, σας κατέκτησα με δόλο» (Β΄Κορινθίους, 12:16). Οι κήρυκες του ιερού ψεύδους απαλλάσσουν τους εαυτούς τους από την κατηγορία του ψεύτη, με την πρόφαση ότι το ψέμα τους κάνει καλό: «δεν είναι ψεύτες αυτοί που ψεύδονται για οικονομία της σωτηρίας…», (Κλήμης Αλεξανδρείας, Στρωματείς, 6.15,124,3), «είναι σαν φάρμακο κάποτε η χρήση του ψέματος και της απάτης …, αν πρόκειται ο άλλος να σωθεί.» (Ωριγένης, Κατά Κέλσου, 4, 19). Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος δεν δίστασε να υμνήσει αυτού του είδους το ψέμα: «ω καλό ψεύδος! Ω καλός δόλος …» (Ι. Χρυσοστ., Λόγος περί μετανοίας, σ.44) και το συνιστά, για την αποτελεσματικότητά του: «πολλή η δύναμη της απάτης, μόνο να μη γίνεται με κακή προαίρεση…» (Ι. Χρυσοστ., Προς τον εγκαλούντα επί τω διαφυγείν την ιερωσύνην, σ.7). Να, λοιπόν, ένα τεράστιο δίλημμα: Αξίζει να θυσιάζει κανείς την αλήθεια για χάρη ενός ωφέλιμου ψεύδους; Κι αν αξίζει, σε ποια θέση θα θέλαμε να είμαστε, στη θέση αυτού που ψεύδεται ή εκείνου που δέχεται το ψέμα;