Το θρησκευτικό συναίσθημα

Το θρησκευτικό συναίσθημα είναι παρόν σε όλα τα στάδια εξέλιξης του ανθρώπου. Άλλοι το θεωρούν έμφυτο και άλλοι προϊόν φόβου και ανασφάλειας, που αναγκάζει τον άνθρωπο να αναζητά προστασία από κάποιο φανταστικό παντοδύναμο ον.  Μήπως ο άνθρωπος διαθέτει κάποιο «θρησκευτικό γονίδιο»; Μήπως είναι  προγραμματισμένος να πιστεύει; Κι αν ναι, μήπως  προγραμματιστής είναι η φύση, που μας εφοδίασε με ποικίλους μηχανισμούς άμυνας και επιβίωσης, ώστε να αντιμετωπίζουμε ικανοποιητικά εξωτερικούς και εσωτερικούς κινδύνους (παθολογικά συμπτώματα από φοβίες, κατάθλιψη και αρνητικά συναισθήματα); Μήπως το θρησκευτικό συναίσθημα οφείλεται στη φαντασία, που κατασκευάζει σενάρια για να καλύψει κενά γνώσης; «Στη φυσική τους κατάσταση ο  νους είναι ελεύθερος θρησκευτικών δοξασιών και το σώμα απαλλαγμένο από περιττά κιλά». Η θρησκεία και το λίπος μπορεί να χρησιμεύουν στην επιβίωση, μπορεί όμως να προκαλέσουν ζημιά. Η θρησκεία δίνει στην ύπαρξη του ανθρώπου αιτία (θεός) και σκοπό (θέωση). Εφόσον  θεός είναι η ζωοποιός δύναμη που υπάρχει στη φύση, η θέωση, δηλ. η ένωση με το θεό, είναι η επιστροφή στο χωνευτήρι της φύσης, απ’ όπου προκύπτουν συνεχώς νέες μορφές ζωής. Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτή τη μοίρα, γιατί είμαστε έρμαια των φυσικών δυνάμεων που μας συμπαρασύρουν σ’ ένα αιώνιο κύκλο γέννησης και φθοράς. Έχουμε τόση  ελευθερία, όση μας επιτρέπει ο «θεός». Εκείνος, με τη σειρά του,  πόσο είναι ελεύθερος; Μήπως υπακούει σε κάποια νομοτέλεια, όπως πίστευαν οι αρχαίοι σοφοί που έλεγαν  «ανάγκα και θεοί πείθονται»;  Η γνώση της αλήθειας ελευθερώνει από λάθος ιδέες που καταδυναστεύουν τη ζωή  και επηρεάζουν τη σκέψη και τη συμπεριφορά. Από νωρίς στο μυαλό τυπώνεται ένας κώδικας ηθικής και πεποιθήσεων, που προέρχεται από την κοινότητα στην οποία ανήκουμε. Με βάση αυτόν τον κώδικα συμπεριφέρεται κάθε άνθρωπος και ερμηνεύει τον κόσμο. Σε περίπτωση εγκεφαλικής βλάβης ή ψυχικής διαταραχής μπορεί να κλονιστεί το σύστημα πεποιθήσεων και να δημιουργηθούν νέες πεποιθήσεις, που ο πάσχων θεωρεί φυσιολογικές. Τα υγιή άτομα μπορούν ν’ αλλάξουν πεποιθήσεις, αν βρίσκουν αρκετά στοιχεία που τις ανατρέπουν. Ωστόσο οι περισσότεροι επιμένουν στα πιστεύω τους και σπάνια παραδέχονται ότι έχουν παραπλανηθεί, γιατί πάνω σ’ αυτά έχουν κτίσει τη ζωή τους. Η πίστη στην ύπαρξη κάποιου υπερφυσικού όντος έξω από τον υλικό κόσμο και η  θεολογία γύρω από τις ιδιότητες και ενέργειές του στηρίζουν την  κερδοφόρα επιχείρηση, που εμπορεύεται  ελπίδες και ανταλλάσσει επίγεια αγαθά με «ουράνια». Ύμνοι κολακείας, δωροδοκίες, τάματα και θυσίες, «θεοδίδακτοι» νόμοι, μυστηριακές τελετές ... υπόσχονται μαγική λύση προβλημάτων  και αιώνια ευτυχία. Κανείς όμως τελικά δεν γλιτώνει από τη φθορά και το θάνατο, ενώ ο θεός -αν υπάρχει- θεάται ασυγκίνητος το δράμα εκατομμυρίων αθώων που βασανίζονται και πεθαίνουν. Απολαμβάνει το μαρτύριο των πλασμάτων, που -σύμφωνα με τη χριστιανική άποψη- αγάπησε τόσο, ώστε να θυσιάσει τον εαυτό του στον εαυτό του, για να τα σώσει από τον εαυτό του. Η πραγματικότητα βοά ότι, αν υπάρχει παντοδύναμο ον που ασχολείται με τις τύχες του κόσμου, τότε αυτό τρέφεται και διασκεδάζει με τον πόνο, την αγωνία και το φόβο. Ηδονίζεται να κόβει το νήμα της ζωής  ανθρώπων που θέλουν να ζήσουν, ενώ  κρατά στη ζωή  αυτούς που έχουν φτάσει στα όρια της αντοχής τους και θέλουν να πεθάνουν. Αφαιρεί τη ζωή από ενάρετους και ανθρωπιστές και αφήνει να δρουν αχαλίνωτοι οι εγκληματίες και οι διεστραμμένοι...