Η θεοποίηση της σοφίας στη Βίβλο.

Η ποιητική αλληγορία της θεοποιημένης σοφίας εμφανίζεται στα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης: «Σοφία Σολομώντος», «Παροιμίες Σολομώντος» και «Σοφία Σειράχ». Τη «Σοφία Σολομώντος» έγραψε στα ελληνικά ένας Ιουδαίος πλατωνιστής το 2^ο αι. π.Χ. στην Αλεξάνδρεια. Αυτή και η «Σοφία Σειράχ» ανήκουν στα Δευτεροκανονικά Βιβλία που δεν περιέλαβε στον κανόνα της η Εβραϊκή Βίβλος.  Στις «Παροιμίες» η Σοφία είναι η αγαπημένη του θεού και συνεργός του κατά τη Δημιουργία του κόσμου: «Όταν ο θεός ετοίμαζε τον ουρανό ήμουν κι εγώ μαζί του…  και συναρμολογούσα τα πάντα. Εγώ  του έδινα χαρά και κάθε μέρα ευφραινόμουν βλέποντας το πρόσωπό του, όταν τέλειωσε τη δημιουργία και χαιρόταν με τους ανθρώπους»(η΄27,30-31). ...«Ο Κύριος με έκτισε στην αρχή των έργων της δημιουργίας του προαιωνίως και με όρισε θεμέλιο και αρχή των πάντων»(η΄22-23). Το ρήμα έκτισε  αντικαταστάθηκε στο στίχο η΄25 με το ρήμα γεννά, που χρησιμοποιεί ο  Αθανάσιος για να υποστηρίξει ότι ο Χριστός - Σοφία του θεού δεν είναι κτίσμα. Η αίρεση των Γνωστικών που γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια τον 1^ο αι. π.Χ., έπλασε το δικό της παραμύθι για τη θεοποιημένη Σοφία. Ο εκπρόσωπος του Γνωστικισμού κατά τον 1^ο αιώνα μετά Χριστό, Σίμων ο Μάγος, αντίπαλος του Πέτρου, δίδασκε ότι η Σοφία είναι η πρώτη έννοια (σκέψη) του θεού. Το 2^ο αιώνα ο Βαλεντίνος έλεγε ότι είναι η νύμφη του Χριστού, με την οποία θα εισέλθει στο «πλήρωμα», δηλ. τη βασιλεία των ουρανών, μαζί με τους αγγέλους και τους πιστούς. Το Απόκρυφο Ευαγγέλιο του Ιωάννη κατατάσσει τη Σοφία στα 15 ζεύγη κόσμων, τους Αιώνες, που εκπορεύτηκαν από τον Ύψιστο (Προπάτωρ-Έννοια, Νους-Αλήθεια, Λόγος-Ζωή, Άνθρωπος-Εκκλησία κλπ.). Ο αιών Σοφία γέννησε  ένα φίδι με πρόσωπο λιονταριού, τον Ιαλταβαώθ ή Σαμαέλ ή Ιεχωβά,  δημιουργό του  κόσμου, που είπε: Δεν υπάρχει άλλος θεός εκτός από εμένα! Αυτός έπλασε τον Αδάμ και  την Εύα. Η Πρωτέννοια του θεού (άγιο πνεύμα) έδωσε κρυφά την επίνοια (τον καρπό της γνώσης) στον Αδάμ για να γίνει θεός. Τότε ο Ιεχωβάς  εξόρισε τους ανθρώπους και τους έδωσε νερό της λήθης, αλλά επειδή ήταν ανώτεροί του, δημιούργησε την ειμαρμένη που προκαλεί την αμαρτία κι έκανε τον κατακλυσμό για να τους εξολοθρεύσει. Ο Νώε από τη φυλή του Σηθ σώθηκε με φωτισμό της Πρωτέννοιας, που ενσαρκώθηκε 3 φορές, για να διδάξει τους ανθρώπους  πώς να σωθούν...   Οι πρώτοι χριστιανοί θεολόγοι, όπως ο Ιουστίνος ο Μάρτυρας, περιγράφουν τη Σοφία σαν θεϊκή δύναμη  που γεννήθηκε από το θεό στην αρχή της δημιουργίας, όπως γεννιέται από τη σκέψη (ενδιάθετο λόγο) η ομιλία (προφορικός λόγος). Ο Λόγος πήρε υπόσταση όταν ο θεός «είπε και εγεννήθησαν» [«εν αρχή ην ο Λόγος, και ο Λόγος ην προς τον Θεόν, και θεός ην ο Λόγος…πάντα δι’ αυτού εγένετο...», Ιωάν., α΄1-5]. Ο απολογητής Τερτυλιανός δίδασκε ότι ο Λόγος έγινε  2^ο πρόσωπο της αγίας τριάδας, όταν γεννήθηκε από το θεό. Σύμφωνα με τον Άρειο –και τον Ιουστίνο-  ο Χριστός είναι το πρώτο κτίσμα του θεού και  «υπήρχε καιρός που δεν υπήρχε υιός». Την άποψη αυτή  πολέμησε ο Αθανάσιος με το νεοπλατωνικό επιχείρημα ότι ο Λόγος είναι άχρονος σαν το θεό πατέρα και γεννιέται από αυτόν συνεχώς όπως ακτινοβολεί το φως από μια φωτεινή πηγή.  Σύμφωνα με τους θεολόγους, Λόγος του θεού  είναι ο Χριστός και αυτός ονομάζεται στην Παλ. Διαθήκη: «μεγάλης βουλής άγγελος, θεός ισχυρός, εξουσιαστής, άρχων ειρήνης, πατήρ του μέλλοντος αιώνος», «υιός και λόγος του θεού» και «αρχιστράτηγος της δυνάμεως του Κυρίου» που εμφανίστηκε στον Ιησού του Ναυή μπροστά στην Ιεριχώ (Ι. Ναυή, Ε΄13). Έτσι η Σοφία (θεός-Λόγος) από αφηρημένη έννοια πήρε σάρκα και οστά.