ΣΕ ΤΙ ΔΙΑΦΕΡΟΥΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

 Η Επιστήμη  αγαπά τα βιβλία και την έρευνα. Σέβεται την ελευθερία σκέψης και λόγου. Αμφισβητεί τα δόγματα. Επιτρέπει την ατομική πρωτοβουλία. Επιδιώκει την βελτίωση των συνθηκών και την παράταση της ζωής, την ανανέωση και βελτίωση παλαιών θεωριών, τη συνεχή εξέλιξη και την πρόοδο. Θαυμάζει την ευφυΐα. Διατυπώνει αξιώματα που επαληθεύονται πειραματικά.  Επιτρέπει στους «αιρετικούς» επιστήμονες να διαδίδουν ελεύθερα τις θεωρίες τους, που  συχνά  ανοίγουν νέους ορίζοντες, ανατρέπουν παλιές θεωρίες κι ανακαλύπτουν νέες γνώσεις, χρήσιμες στην ανθρωπότητα. Επιζητά τη συνεργασία επιστημόνων  κάθε εθνικότητας για ένα κοινό σκοπό.  Μόνο αρνητικό σημείο είναι ο κίνδυνος να γίνει κακή χρήση της τεχνολογίας από ασυνείδητους.

  Η  Θρησκεία  καίει  βιβλία και καταδικάζει την έρευνα. Θεσπίζει  δόγματα που απαιτούν τυφλή  πίστη. Απαγορεύει την κριτική, λογοκρίνει  και φιμώνει αυτούς που διαφωνούν, αφορίζει αυτούς που αμφισβητούν τα δόγματά της και τους καταδικάζει στο αιώνιο πυρ. Στο όνομα της θρησκείας διαπράττονται τα απεχθέστερα εγκλήματα. Επιβάλλει τη λογική και συμπεριφορά κοπαδιού (ποίμνιο, ποιμένες), τη στασιμότητα, την οπισθοδρόμηση, την προσκόλληση στο παρελθόν και τη στενόμυαλη αντίδραση σε καθετί το καινούριο, μέχρι να επικρατήσει. Επαινεί την ηλιθιότητα («μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι»).  Απαξιώνει τη ζωή, λατρεύει το θάνατο. Φανατίζει, σπέρνει μίσος ενάντια στο διαφορετικό και αποτρέπει τη συνεργασία και την ενότητα.
Θρησκευτική και κοσμική εξουσία συνεργάζονται επιβάλλοντας τη θέλησή τους με τη βία και το φόβο.

Η αλήθεια είναι μία, ενώ οι θρησκείες πολλές. Το ψέμα έχει χίλια πρόσωπα. Στην επιστήμη δεν ισχύουν διαφορετικές απόψεις για το ίδιο αντικείμενο. Μόνο μία θα είναι σωστή, π.χ. «μια ορθή γωνία ισούται με 90 μοίρες». Οι απόψεις που δεν στηρίζονται στην παρατήρηση και σε λογικά επιχειρήματα, καταρρίπτονται, όπως καταρρίφθηκε η θεωρία για την επιπεδότητα της γης και το γεωκεντρικό μοντέλο. Κάθε άνθρωπος αναγνωρίζει τη δική του αλήθεια, όμως πέρα από τις διαφορές που χωρίζουν τους ανθρώπους, υπάρχουν συμπεράσματα γενικώς αποδεκτά, που προκύπτουν από την εμπειρία, την  κατανόηση των φυσικών δυνάμεων και  φαινομένων, τη μέτρηση και την εξαγωγή κανόνων, χωρίς τους οποίους δεν θα είχαμε επιστήμη και τεχνολογία. Αυτές είναι αλήθειες με παγκόσμια ισχύ και υπόκεινται συνεχώς σε έλεγχο, τροποποιήσεις ή  αντικατάσταση, όταν ανακαλύπτονται νέα στοιχεία. Δεν μοιάζουν με τις θρησκευτικές «αλήθειες», τα δόγματα - ταμπού, τα οποία απαγορεύεται να λογοκρίνεις γιατί θα κατηγορηθείς ως αιρετικός  και σε κάποιες περιπτώσεις π.χ. σε ισλαμικές χώρες, θα το πληρώσεις με τη ζωή σου. Πάντα η Εκκλησία αντιμετώπιζε με έχθρα την Επιστήμη, γιατί η δεύτερη χρησιμοποιεί ως εργαλεία τη λογική και την έρευνα, τα μέσα που ξεσκεπάζουν το ψέμα. Οι σύγχρονοι απολογητές  λένε ότι  το ρητό «πίστευε και μη ερεύνα», με ένα κόμμα μετά το μη, προτρέπει σε έρευνα. Αυτό μόνο ένας ημιμαθής ή απατεώνας μπορεί να ισχυριστεί. Για να δοθεί τέτοια ερμηνεία, πρέπει η προστακτική πίστευε να αναλυθεί σε 2 προτάσεις : είτε πιστεύεις, είτε όχι. Έτσι όπως είναι διατυπωμένη το μόνο που σημαίνει είναι «να πιστεύεις και να μην ερευνάς», εντολή της Γ΄ Οικ. Συνόδου του 431 («πίστευε τω θαύματι και μη ερεύνα λογισμοίς το γενόμενον»), του Ιωάννη Χρυσόστομου («πίστευε και μη πολυπραγμόνει», Λόγος στην Υπαπαντή, 74,19), του Μ. Βασιλείου, που θεωρούσε βλαβερή την επιθυμία για μόρφωση κ. α. εκκλησιαστικών ανδρών. (Σε ερώτηση, αν πρέπει να επιτρέπεται σε όποιον το επιθυμεί να μαθαίνει γράμματα, ο Μ. Βασίλειος απαντά ότι ο Απόστολος Παύλος λέει πως δεν   επιτρέπεται στον καθένα να κάνει αυτό που θέλει, γιατί είναι βλαβερό: «Εἰ παντὶ τῷ βουλομένῳ ἐπιτρέπειν δεῖ γράμματα μανθάνειν»: «Τοῦ Ἀποστόλου λέγοντος, Ἵνα μὴ ἃ ἂν θέλητε, ταῦτα ποιῆτε, ἐν παντὶ πράγματι τὸ κατὰ θέλησιν ἰδίαν αἱρετὸν ἐπιτρέπειν τινὶ βλαβερόν ἐστι·», Μ. Βασιλείου Ασκητικόν, ΣΤ΄)