Θρησκευτική νεύρωση

Η θρησκεία  είναι ψυχολογικό φαινόμενο,  συλλογική νεύρωση που προκαλείται από συνθήκες όμοιες μ’ εκείνες που δημιουργούν τις ιδεοληπτικές νευρώσεις  της παιδικής ηλικίας (υστερίες, φοβίες, άγχος, αισθήματα ενοχής).  Στη Γενεαλογία της Ηθικής ο Νίτσε γράφει ότι η θρησκευτική νεύρωση εμφανίζεται με όλα τα συμπτώματα της ιεράς νόσου (επιληψίας). …Η μέθοδος καταστολής της σάρκας και των επιθυμιών μέσω λιμοκτονίας μπορεί ν’ ανοίξει το δρόμο σε κάθε είδους διανοητικές διαταραχές, σε «εσωτερικά φώτα» π.χ., όπως στους ησυχαστές του όρους Άθω, σε ακουστικές και οπτικές παραισθήσεις, σε ηδυπαθή ξεχειλίσματα και σε εκστάσεις αισθησιασμού (ιστορία της Αγ. Θηρεσίας). Αναφέρει ως παραδείγματα τις  τρομερές επιδημίες επιληψίας … όπως ο χορός του αγίου Βίτου και του αγίου Ιωάννη κατά το Μεσαίωνα …την υστερία με τις μάγισσες,  8 επιδημικές εκρήξεις σχετικές με υπνοβασία  από το 1564 ως το 1605…και  το μαζικό παραλήρημα των ζηλωτών του θανάτου στην Ευρώπη.  Το συμπέρασμα είναι ότι ο άνθρωπος πρέπει να θεραπευθεί από τη θρησκεία, όπως θεραπεύεται από μια νεύρωση. Στο βιβλίο «Πέρα από το καλό και το κακό» ο Νίτσε χαρακτηρίζει επικίνδυνη πλάνη το δογματισμό του Πλάτωνα που επινόησε το καθαρό πνεύμα και το όντως αγαθό. Αποκαλεί το χριστιανισμό πλατωνισμό για το λαό, επειδή δίδαξε τον ατομισμό της ψυχής, που εκλαμβάνει την ψυχή σαν άτομο, αιώνια μονάδα. Θεωρεί ότι οι Κέλτες πρόσφεραν το καλύτερο έδαφος για την υποδοχή της χριστιανικής μόλυνσης στο βορρά που είναι θυσία κάθε ελευθερίας, κάθε περηφάνιας, κάθε αυτοπεποίθησης του πνεύματος… υποδούλωση, αυτοχλευασμός, αυτοακρωτηριασμός. Μέσω αυτής… ο ανατολίτης δούλος  πήρε εκδίκηση από τη Ρώμη. Ως αιτίες της θρησκευτικής νεύρωσης κατονομάζει τρεις χριστιανικές εντολές: μοναξιά,  νηστεία και σεξουαλική αποχή. Αναφέρει επίσης τρεις βαθμίδες θρησκευτικής σκληρότητας: Στην αρχή οι άνθρωποι θυσίαζαν στους θεούς τους ανθρώπους που αγαπούσαν περισσότερο (θυσία του πρωτότοκου). Στην εποχή της ηθικής θυσίαζαν τη «φύση» τους (π.χ. οι ασκητές). Η έσχατη πράξη σκληρότητας είναι να θυσιάσουν το θεό για το μηδέν. Το πλήθος λατρεύει έναν θεό που είναι ένα φτωχό θυσιαστήριο ζώο.