ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ

(ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Έχουν γραφτεί πολλές "αποκαλύψεις", όπως η αποκάλυψη του Ενώχ (πρότυπο της αποκάλυψης του Ιωάννη, γραμμένη επίσης στα ελληνικά), του Ιωάννη στο Θαβώρ, του Ιακώβου, του Θωμά, του Πέτρου, του Ι. Χρυσοστόμου, του Βαρούχ, του Ηλία, του Έσδρα, του Σεδράχ, του Σοφονία, του Ιεζεκιήλ και άλλες. Τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες η συγγραφή τέτοιων μεταφυσικών θρίλερ ήταν της μόδας. Ήταν επίσης συνηθισμένο να καταλαμβάνονται οι πιστοί από έκσταση και να προφητεύουν (Πράξ. ι΄10-16, ιγ΄1, κα΄9, Α΄ Κορ. 29-32). Κάθε εκκλησία είχε τους προφήτες της, που η διδασκαλία τους ήταν αυστηρή, επειδή οι χριστιανοί, βλέποντας ότι αργεί η Δευτέρα Παρουσία, συμβιβάζονταν με τον κοσμικό τρόπο ζωής. Ήθελαν, λοιπόν, να τους τρομάξουν για να ξαναβρούν τον πρώτο τους ζήλο. Πλήθος "αποκαλύψεων" αποκλείστηκαν από τον Κανόνα των ιερών κειμένων της εκκλησίας. Την ίδια τύχη θα είχε και η Αποκάλυψη του Ιωάννη, αν δεν επέμενε ο Αυγουστίνος (4^ος αι.) να συμπεριληφθεί στα βιβλία της Καινής Διαθήκης. Ωστόσο αρκετοί εξακολούθησαν να την απορρίπτουν, γι αυτό  δεν χρησιμοποιήθηκε για λειτουργική χρήση. Αντιγράφει  φράσεις από τα ευαγγέλια, επομένως γράφτηκε μετά από αυτά, δηλ. μετά το 70, μάλλον το 95 μ.Χ., 14ο έτος βασιλείας του Δομιτιανού. Τότε ο Ιωάννης ήταν εξόριστος στην Πάτμο. Σύμφωνα με τον Ευσέβιο Καισαρείας είχε απομακρυνθεί οικειοθελώς λόγω διαφωνιών. Υποστηρίζεται (και από τον Ευσέβιο) ότι την Αποκάλυψη δεν έγραψε ο ευαγγελιστής Ιωάννης, αλλά κάποιος "Ιωάννης πρεσβύτερος". Ο Διονύσιος, επίσκ. Αλεξανδρείας (3ος αι.) τη θεωρεί ψευδεπίγραφο έργο. Ύφος, νοήματα και γλώσσα στο ευαγγέλιο του Ιωάννη και την Αποκάλυψη διαφέρουν και μόνο ο χρόνος συγγραφής συμπίπτει. Η Αποκάλυψη περιέχει την πρώτη και ακατέργαστη χριστιανική διδασκαλία. Αυτό φαίνεται από: 1)το αδιαμόρφωτο ακόμη δόγμα της αγίας τριάδας. Ο θεός παρουσιάζεται να έχει όχι ένα αλλά επτά πνεύματα. 2)Η εκδικητικότητα δεν έχει ακόμη καταδικαστεί ως αντιχριστιανική και  οι ψυχές των μαρτύρων ζητούν εκδίκηση. 3) Η προσήλωση στον ιουδαϊσμό τονίζεται από τη χρήση ιερών αριθμών, συμβόλων ιουδαϊκών και αντιγραφή κομματιών της Βίβλου, -οι πρώτοι χριστιανοί ήταν Ιουδαίοι και λάτρευαν το θεό στις συναγωγές- 4)Ο Ιησούς δεν είναι ακόμη ισότιμος προς τον πατέρα, αλλά «μάρτυς πιστός», "άρχων των βασιλέων της γης" (έχει βασιλεία κοσμικού χαρακτήρα). Δεν γίνεται λόγος ούτε για πρωτόπλαστους ούτε για προπατορικό αμάρτημα. 5)Ο μεσσιανισμός κυριαρχεί με τον μεσσία να "έρχεται μετά των νεφελών":α΄,7 (ορθά "επί των νεφελών" Μαρκ., ιδ΄62). Στην Αποκάλυψη γίνεται κακή χρήση της γραμματικής (π.χ. μετοχή στον παρατατικό: "ο ην", α΄4), κακή σύνταξη: "ο νικών... δώσω αυτώ εξουσίαν", β΄26, αντί τω νικώντι,… και άλλοι "εβραϊσμοί". Ο συγγραφέας βασίστηκε σε παλαιότερο κείμενο με θρήνους και κατάρες για την καταστροφή της Ιερουσαλήμ, στα οράματα του Δανιήλ (ΙΒ΄Ζ΄9-13)με τον «παλαιό των ημερών» και τον "υιό του ανθρώπου που έρχεται επί των νεφελών του ουρανού" και στον Ιεζεκιήλ (Α,Γ,Ζ,Ι,Μ) που περιγράφει το θρόνο του θεού με τα 4 ζώα, το φάγωμα βιβλίου που γλυκαίνει το στόμα του προφήτη, το μεγάλο πόλεμο πριν από την τελική κρίση, το μέτρημα με καλάμι της Ιερουσαλήμ και την περιγραφή της. Το κείμενο προοριζόταν να αναγνωσθεί στην εκκλησία, η οποία στηριζόταν τότε στην Παλ. Διαθήκη και να παρακινήσει τους χριστιανούς της Μικράς Ασίας να μη χαλαρώσουν την τήρηση των αυστηρών πρωτοχριστιανικών ηθών. Δεν απευθύνεται σε μελλοντικούς αναγνώστες, αλλά σε κοινό της εποχής του που κατανοούσε κάθε υπαινιγμό του συγγραφέα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄: ΤΟ ΟΡΑΜΑ:    Ήταν Κυριακή στην Πάτμο, όταν άγγελος αποκάλυψε στον Ιωάννη τι πρόκειται να συμβεί σύντομα ("α δει γενέσθαι εν τάχει") και μια φωνή τον πρόσταξε  να γράψει επιστολές στις 7 εκκλησίες (Εφέσου, Σμύρνης, Περγάμου, Θυατείρων, Σάρδεων, Φιλαδελφείας και Λαοδικείας) [αγνοούσε τον Παύλο και τις εκκλησίες που ίδρυσε.]. Ο Ιωάννης γύρισε και είδε 7 χρυσές λυχνίες, σύμβολα των 7 εκκλησιών κι ανάμεσά τους κάποιον με μακρύ φόρεμα, χρυσή ζώνη, άσπρα μαλλιά και πύρινα μάτια. Τα πόδια του ήταν από χρυσάφι και ασήμι. Κρατούσε στο δεξί χέρι 7 άστρα, τους επισκόπους των 7 εκκλησιών. Από το στόμα του έβγαινε δίκοπο ξίφος και η όψη του έλαμπε σαν τον ήλιο. Τον ακούμπησε με το δεξί χέρι και είπε: "εγώ είμαι ο πρώτος και ο έσχατος που πέθανε και αναστήθηκε και έχει τα κλειδιά του θανάτου και του Άδη" (επομένως ήταν ο Ιησούς ως μεσσίας-τιμωρός, όπως αναμενόταν από τους ιουδαιοχριστιανούς).

ΚΕΦ. Β΄ΚΑΙ Γ΄, ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΕΠΤΑ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ:  Οι επιστολές  καταλήγουν στερεότυπα σε υποσχέσεις επιβράβευσης ή απειλές. Τον επίσκοπο Εφέσου απειλεί, γιατί έχασε τον πρώτο ζήλο του. Τον επιδοκιμάζει όμως για το μίσος του εναντίον των Νικολαϊτών (αίρεση του Νικολάου, ενός από τους πρώτους επτά διακόνους -έκανε λάθος το άγ. πνεύμα που τον υπέδειξε;- Οι Νικολαϊτες έτρωγαν ειδωλόθυτα και μοιράζονταν τις γυναίκες τους)  και υπόσχεται να δώσει στο νικητή να φάει από το "ξύλο της ζωής". Στον επίσκοπο Σμύρνης προφητεύει ότι επί δέκα μέρες θα δοκιμαστεί από το διάβολο και τα όργανά του που ισχυρίζονται ότι είναι Ιουδαίοι (σε αρκετά σημεία κάνει λόγο για "ψευτοϊουδαίους" και "συναγωγή του σατανά"). Τον παρακινεί να μείνει πιστός μέχρι θανάτου, για να του δώσει το στεφάνι της ζωής. Λέγεται ότι απευθυνόταν στον Πολύκαρπο (69-155 μ.Χ.), μαθητή του Ιωάννη. Την Πέργαμο αποκαλεί θρόνο του σατανά (εκεί λατρευόταν ο Δίας-Ασκληπιός, υπήρχε Μαντείο και έδρασαν θαυματοποιοί, όπως ο Απολλώνιος  Τυανεύς, ηθικό ανάστημα σαν τον Ιησού που θαυμαζόταν από χριστιανούς και ειδωλολάτρες και θεωρούνταν ημίθεος). Το  χαρακτηρισμό δικαιολογεί λέγοντας ότι εκεί μαρτύρησε ο επίσκοπος Αντύπας και υπήρχαν Νικολαϊτες, οπαδοί του προφήτη Βαλαάμ (Αριθμοί, ΚΒ΄- ΚΔ΄) που η γαϊδούρα του μίλησε ανθρώπινα και ήταν υπεύθυνος για τις παρεκτροπές των αρχαίων Ισραηλιτών. Απειλεί τον επίσκοπο Περγάμου, για να πάρει μέτρα εναντίον των Βαλααμιτών και τάζει να δώσει στο νικητή μάνα, αθωωτική ψήφο και νέο όνομα. Κατηγορεί τον επίσκοπο Θυατείρων, γιατί αφήνει τη γυναίκα του "Ιεζάβελ" (δεν είχε θεσπισθεί ακόμη η αγαμία των επισκόπων) να παριστάνει την προφήτιδα παρακινώντας σε πορνεία και ειδωλόθυτα τους πιστούς. (Η πραγματική Ιεζάβελ έζησε τον 9ο αιώνα π.Χ. και ήταν κόρη του βασιλιά της Σιδώνας και σύζυγος του βασιλιά του Ισραήλ Αχαάβ). Απειλεί να τη ρίξει στο κρεβάτι με βαρειά αρρώστια και να θανατώσει τα παιδιά της (ο μωσαϊκός νόμος τιμωρούσε τα παιδιά για τις αμαρτίες των γονιών). Στο νικητή τάζει εξουσία να συντρίψει τα έθνη με σιδερένια ράβδο σαν σκεύη αγγειοπλάστη (δάνειο από τους Ψαλμούς) και να του δώσει το πρωινό άστρο (ο πλανήτης Αφροδίτη το πρωί λέγεται εωσφόρος= αυγερινός και τη δύση αποσπερίτης. Εωσφόρος στην Π. Διαθήκη είναι ο διάβολος, που έπεσε από τον ουρανό. Στο κβ΄16 ο Χριστός λέει: "εγώ ειμί ο αστήρ ο λαμπρός ο πρωινός". Εννοεί ότι είναι το αστέρι που η προφητεία λέει ότι θ' ανατείλει από τη γενιά του Δαβίδ. Έτσι όμως ταυτίζει τις αντίπαλες θεότητες καλού και κακού, αφού το πρωινό άστρο συμβολίζει και το Χριστό και το διάβολο). Τον επίσκοπο Σάρδεων κατηγορεί ότι είναι "νεκρός" και τον απειλεί, για να δραστηριοποιηθεί. Υπόσχεται να γράψει τ' όνομα του νικητή στο βιβλίο της ζωής και να του δώσει λευκά ρούχα (οι Εσσαίοι φορούσαν λευκά, σαν δείγμα ψυχικής καθαρότητας. Ήταν Ιουδαίοι, που το 2ο αι. π.Χ. κατέφυγαν στην έρημο κοντά στη Νεκρά Θάλασσα, διαφωνώντας με το ιερατείο που υπέκυψε στην απαίτηση των Σελευκιδών να λατρεύεται ο Δίας στο Ναό της Ιερουσαλήμ. Ζούσαν με εγκράτεια, άγαμοι στην πλειοψηφία τους, περιμένοντας τον τελικό πόλεμο και τον ερχομό του Μεσσία, ώσπου διαλύθηκαν το 70 μ.Χ. από τα ρωμαϊκά στρατεύματα. Η ομοιότητα της διδασκαλίας τους με τη χριστιανική δείχνει ότι είναι πιθανό ο χριστιανισμός να προήλθε από αυτούς). Στον επίσκοπο Φιλαδελφείας δηλώνει ότι κρατά το κλειδί του Δαυίδ (;) Απειλεί τους ψευτοϊουδαίους, χωρίς να διευκρινίζει ποιοι είναι. Επιβεβαιώνει ότι έρχεται γρήγορα και θα κάνει το νικητή κολόνα στο ναό της ουρανοκατέβατης Ιερουσαλήμ (δείχνει τον πόθο των ιουδαίων για εθνική αποκατάσταση). Στον επίσκοπο Λαοδικείας συστήνεται ως "αρχή της κτίσεως του θεού" (γ΄14), που μπορεί  να ερμηνευθεί και ως "πρώτο κτίσμα του θεού", όπως δίδαξε ο Άρειος. Απειλεί να τον "εμέσει", γιατί είναι χλιαρός στην πίστη του και βασίζεται στα πλούτη του. Το κεφάλαιο κλείνει με ρητά από την Π. Διαθήκη, π,χ. "παιδεύει ο θεός όποιον αγαπά" και από την Καινή Διαθήκη, π.χ. "ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω". Το βραβείο για το νικητή θα είναι να καθίσει στο θρόνο μαζί με το θεό (πολλούς χωρά ο θρόνος αυτός). Οι 7 επιστολές μας δίνουν μια ιδέα για την κατάσταση των χριστιανικών εκκλησιών τον πρώτο αιώνα.

 ΚΕΦ. Δ΄ Ο ΘΡΟΝΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ:  Μια πόρτα άνοιξε στον ουρανό και μια φωνή κάλεσε τον Ιωάννη. Πάνω σε θρόνο εμφανίστηκε ο θεός, πλαισιωμένος από το ουράνιο τόξο και  24 λευκοντυμένους γέρους. Μπροστά στο θρόνο ήταν επτά λαμπάδες, τα επτά πνεύματα του θεού, μια γυάλινη θάλασσα και τέσσερα ζώα με μάτια μπρος και πίσω και έξι φτερά το καθένα. Τα ζώα ήταν λιοντάρι, μοσχάρι, άνθρωπος και αετός. (Οι πρωτόγονοι λάτρευαν  ζώα τοτέμ, που τα θεωρούσαν γενάρχες της φυλής τους και είχαν ζωόμορφους θεούς, όπως π.χ. ο αιγυπτιακός Άνουβης που έχει κεφάλι τσακαλιού ή ο Ρα που έχει κεφάλι γερακιού. Το ανθρωπόμορφο ζώο ίσως έχει πρότυπο τη Σφίγγα που είχε σώμα λιονταριού και γυναικείο κεφάλι ή τις Άρπυιες που είχαν σώματα πουλιών και ανθρώπινα κεφάλια. Οι Εβραίοι ήλθαν σε επαφή με τις αρχαίες λατρείες της Ανατολής ζώντας για μεγάλα χρονικά διαστήματα στην Αίγυπτο, τη Βαβυλώνα και την Περσία και αντέγραψαν από εκεί τέτοια υπερφυσικά όντα).

ΚΕΦ. Ε΄ ΤΟ "ΑΡΝΙΟΝ": Ο θεός κρατούσε ένα βιβλίο με επτά σφραγίδες (Ο ιερός αριθμός επτά επαναλαμβάνεται σε πολλά σημεία της Αποκάλυψης). Ένας άγγελος κάλεσε τους παρευρισκόμενους ν’ ανοίξουν το επτασφράγιστο βιβλίο. Κανείς δεν τόλμησε και ο συγγραφέας έκλαψε. ΄Ένας πρεσβύτερος του είπε ότι το λιοντάρι της φυλής Ιούδα, απόγονος του Δαυίδ, θ' ανοίξει το βιβλίο. Όμως αντί για λιοντάρι, εμφανίστηκε αρνί σφαγμένο με επτά κέρατα και επτά μάτια (= τα επτά πνεύματα του θεού), που εξαγόρασε τους πιστούς με το αίμα του και θα τους κάνει βασιλιάδες στη γη. Αυτό το χωρίο δείχνει ξανά τον κοσμικό χαρακτήρα της βασιλείας του αναμενόμενου μεσσία. Όσο για το συμβολισμό του Ιησού με αρνί, θυμίζει τα λόγια του Προδρόμου: "Ίδε ο αμνός του θεού..." (Ιωάν. α΄36).

ΚΕΦ. ΣΤ΄ ΟΙ ΕΠΤΑ ΣΦΡΑΓΙΔΕΣ: Το τερατόμορφο αρνί άνοιξε την πρώτη σφραγίδα (με το πόδι του άραγε ή με τη μουσούδα του;) και εμφανίστηκε ένας τοξότης καβάλα σε λευκό άλογο (ο Χριστός-Μεσσίας). Άνοιξε τη δεύτερη και βγήκε ένα κόκκινο άλογο με καβαλάρη τον Πόλεμο. Άνοιξε την τρίτη και βγήκε μαύρο άλογο με καβαλάρη το Λιμό (πείνα) που κρατούσε μια ζυγαριά. Τα τέσσερα "ζώα" του θρόνου φώναξαν στον Λιμό να ακριβύνει μόνο το στάρι και το κριθάρι. Το αρνί άνοιξε την 4η σφραγίδα και βγήκε κίτρινο ("χλωρό") άλογο με καβαλάρη τον Άδη. Αυτός θα εξόντωνε με συγκατάθεση του θεού το 1/4 των ανθρώπων με λιμό, σφαγή και θηρία. Στο άνοιγμα της 5ης σφραγίδας οι ψυχές των σκοτωμένων οπαδών του αρνιού ζητούν εκδίκηση. Στην 6η σφραγίδα γίνεται σεισμός, μαυρίζει ο ήλιος και η σελήνη βάφεται με αίμα. Τα άστρα πέφτουν στη γη "σαν άγουρα σύκα" (ο συγγραφέας αγνοεί ότι ένα και μόνο άστρο αρκεί για να κάνει τη γη σκόνη). Οι άνθρωποι χώθηκαν στα σπήλαια για να γλιτώσουν, ενώ ο ουρανός "χωρίστηκε σαν βιβλίο που τυλίγεται". Σε μια εποχή που η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας περιλάμβανε επιστημονικά βιβλία εφάμιλλα των σύγχρονων, ο συγγραφέας φανταζόταν ότι ο ουρανός ξεδιπλώνεται πάνω από τη γη σαν  φύλλο παπύρου.

ΚΕΦ. Ζ΄, ΟΙ 144.000 ΣΦΡΑΓΙΣΜΕΝΟΙ:  Στις τέσσερις γωνίες της γης κατεβαίνουν βιαστικά τέσσερις άγγελοι και συγκρατούν τους τέσσερις ανέμους, για να μη φυσούν. Την ίδια εικόνα βρίσκουμε στο Δανιήλ (Ζ΄2). Οι άνεμοι είναι τέσσερα υπερφυσικά όντα που κατοικοεδρεύουν στις αντίστοιχες γωνίες της τετράγωνης γης, ξεφυσώντας προς το κέντρο της. Στην ανατολή του ήλιου εμφανίστηκε ένας άγγελος κρατώντας σφραγίδα και διέταξε να μην αρχίσει η καταστροφή, πριν σφραγισθούν στα μέτωπα 144.000 άνδρες (12.000 από κάθε φυλή του Ισραήλ). Για γυναίκες και αλλοεθνείς  ούτε λόγος. Ο μικρός αριθμός των σφραγισθέντων φανερώνει την αίσθηση υπεροχής έναντι στα άλλα έθνη και την πίστη στη σύντομη έλευση της συντέλειας, όπως υπόσχονταν και τα ευαγγέλια ("εισί τινες των ώδε εστηκότων οίτινες ου μη γεύσωνται θανάτου, έως αν ίδωσι την βασιλείαν του θεού", Λουκά θ΄27 και "ου μη παρέλθη η γενεά αύτη, έως αν πάντα γένηται", Λουκά, κα΄32).

ΚΕΦ. Η΄,   7^η  ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΚΑΙ ΤΑ 7 ΣΑΛΠΙΣΜΑΤΑ: Το αρνί άνοιξε την 7η σφραγίδα και για μισή ώρα επικράτησε σιγή. Επτά άγγελοι με επτά σάλπιγγες στάθηκαν μπροστά στο θεό. Ένας με χρυσό λιβανιστήρι θυμιάτισε και πέταξε στη γη από το θυσιαστήριο της Κιβωτού της Διαθήκης αναμμένα κάρβουνα. Επακολουθούν αστραπόβροντα και σεισμός. Σαλπίζει ο πρώτος άγγελος και βρέχει στη γη χαλάζι, αίμα και φωτιά με αποτέλεσμα να καεί το ένα τρίτο της χλωρίδας. Σαλπίζει ο δεύτερος και βουνό φλεγόμενο πέφτει στη θάλασσα μεταβάλλοντας το ένα τρίτο της σε αίμα και καταστρέφοντας το ένα τρίτο των θαλάσσιων ειδών. Σαλπίζει ο 3ος και πέφτει από τον ουρανό το πελώριο άστρο  "Άψινθος" και καταστρέφει το ένα τρίτο των ποταμών και των πηγών με τα πόσιμα νερά. Σαλπίζει ο 4ος και σκοτεινιάζει το ένα τρίτο του ήλιου, της σελήνης και των άστρων. Ένας αετός πετά στη μέση του ουρανού φωνάζοντας τρία "ουαί" (αλλοίμονο) για τους ανθρώπους. Όπως στα παραμύθια, τα στοιχεία της φύσης στην Αποκάλυψη αποκτούν ψυχή και ανθρώπινη λαλιά, ενώ προσωποποιούνται ζώα και πτηνά, όπως ο αετός (σύμβολο του Δία), αλλά  και αφηρημένες έννοιες.

ΚΕΦ. Θ΄, ΟΙ ΑΚΡΙΔΕΣ ΤΗΣ ΑΒΥΣΣΟΥ: Ο πέμπτος άγγελος σαλπίζει και ένα άστρο πέφτει στη γη (στο στ΄ κεφάλαιο είχαν πέσει όλα τα άστρα!). Στο άστρο αυτό δόθηκε (από το θεό) το κλειδί του πηγαδιού της αβύσσου. Ο συγγραφέας φαντάζεται κάτω από τη γη ένα σκοτεινό χώρο, όπου ζουν δαιμονικά όντα. Ένα πηγάδι που έχει σκέπασμα με κλειδαριά οδηγεί εκεί. Τα κλειδιά του πηγαδιού κρέμονται στο ζωνάρι του θεού κι όποτε θέλει, τα δίνει σε κακοποιό άγγελο, για να ξεκλειδώσει την άβυσσο και να προκαλέσει καταστροφές. Συνεργασία θεού και δαιμόνων για τον κολασμό των ανθρώπων  υπάρχει και στην Παλ. Διαθήκη, όπου ο θεός, αντί να πετάξει το διάολο με τις κλωτσιές έξω από το παλάτι του, στοιχηματίζει μαζί του για την αφοσίωση του Ιώβ. Το άστρο-σατανάς άνοιξε το πηγάδι της αβύσσου και βγήκαν καπνός και ακρίδες για να βασανίσουν τους ασφράγιστους από το θεό, προκαλώντας τους πόνο σαν από  δάγκωμα σκορπιού. Θεός και διάβολος σαν κτηνοτρόφοι μαρκάρουν τα ζώα που τους ανήκουν. Επί πέντε μήνες οι άνθρωποι θα βασανίζονται τόσο, που θα θέλουν να πεθάνουν αλλά δε θα μπορούν. Οι ακρίδες μοιάζουν σαν άλογα στεφανωμένα με χρυσά στέμματα. Τα πρόσωπά τους είναι ανθρώπινα. Έχουν γυναικείες τρίχες και δόντια λιονταριού. Φορούν σιδερένιους θώρακες, έχουν ουρές σκορπιών και  αρχιστράτηγός τους είναι ο άγγελος  Αββαδών, ελληνιστί Απολλύων (=Απόλλων). Δεν προμηνύουν τα πολεμικά αεροπλάνα, όπως λένε κάποιοι, γιατί δεν είναι ανθρώπινες κατασκευές, αλλά  θεοποιημένες καταστροφικές δυνάμεις από τα έγκατα της γης, πλάσματα του μύθου με αρχηγό  τον Απόλλωνα, που υποβιβάζεται από θεός του φωτός σε θεό της αβύσσου. Μετά το έκτο σάλπισμα, ο σαλπιγκτής παίρνει εντολή από μια φωνή που βγαίνει από τα τέσσερα "κέρατα του θυσιαστηρίου" να λύσει τέσσερις αγγέλους δεμένους στον ποταμό Ευφράτη, για να σκοτώσουν το ένα τρίτο των ανθρώπων. Οι 4 κακοποιοί άγγελοι έχουν ιππικό με διακόσια εκατομμύρια πολεμιστές που φορούν θώρακες με αποχρώσεις της φωτιάς και του θειαφιού. Τα κεφάλια των αλόγων τους είναι σαν των λιονταριών και βγάζουν από το στόμα φωτιά, καπνό και θειάφι. Οι ουρές τους είναι φίδια που δαγκώνουν φαρμακερά. Παρόμοια όντα υπάρχουν στις μυθολογίες όλων των λαών και εκφράζουν τον ανθρώπινο φόβο απέναντι στο θεοποιημένο κακό και στις άγνωστες δυνάμεις της φύσης.

ΚΕΦ. Ι, ΤΟ ΦΑΓΩΜΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΤΑ ΒΡΟΝΤΕΣ: Ένας άγγελος τυλιγμένος σε σύννεφο κατεβαίνει με το ουράνιο τόξο στο κεφάλι. Το πρόσωπό του είναι σαν τον ήλιο και τα πόδια του από φωτιά. Στο χέρι κρατά βιβλίο ανοιχτό. Βάζει το δεξί του πόδι στη θάλασσα και το αριστερό στην ξηρά και μουγκρίζει σαν λιοντάρι.

Επτά βροντές μιλούν ανθρώπινα, όμως μια φωνή  απαγορεύει στον Ιωάννη να γράψει τι είπαν. Ο άγγελος σηκώνει το δεξί χέρι στον ουρανό και ορκίζεται στο θεό πως ήρθε το τέλος του κόσμου (αντιγραφή από Δανιήλ, ΙΒ΄7), [ο Ιησούς απαγόρευσε τον όρκο: Ματθ. ε΄34-36)]. Μια φωνή (πολλές φωνές άκουγε) προστάζει τον Ιωάννη να πάρει το βιβλίο από τον άγγελο, που του λέει: -Πάρτο και φάτο και θα σου γλυκάνει το στόμα, αλλά θα σου πικράνει την κοιλιά. Ο μεταφραστής Π. Τρεμπέλας υποθέτει ότι το βιβλίο είναι η ιστορία του εκχριστιανισμού των Εβραίων. Το βέβαιο είναι ότι ο συγγραφέας αντέγραψε  το φάγωμα του βιβλίου από τον Ιεζεκιήλ, κεφ. Γ΄. 

ΚΕΦ. ΙΑ΄, ΟΙ ΔΥΟ ΠΡΟΦΗΤΕΣ: Στον Ιωάννη δόθηκε καλάμι, για να μετρήσει το ναό της Ιερουσαλήμ, το θυσιαστήριο και αυτούς που είχαν πάει για προσκύνημα, όχι όμως την αυλή του ναού, γιατί θα την καταπατούν τα "έθνη" επί 42 μήνες, δηλ. 1260 μέρες. Σ' αυτό το διάστημα θα προφητεύουν δύο προφήτες, που η Παλαιά Διαθήκη ονομάζει  "δύο ελιές" ή "δύο λυχνίες" (Ζαχαρίας, Δ΄3). Θα φορούν σάκους και θα βγαίνει από το στόμα τους φωτιά εξολοθρεύοντας όποιον πάει να τους βλάψει. Θα κλείνουν τον ουρανό για να μη βρέχει (ο συγγραφέας πιστεύει ότι η βροχή προέρχεται από νερά που βρίσκονται πάνω από τον ουρανό και πέφτουν, όταν ο ουρανός ανοίγει). Θα μετατρέπουν το νερό σε αίμα και θα προκαλούν πληγές, σαν εκείνες του φαραώ. Ένα θηρίο της αβύσσου  θα πολεμήσει μαζί τους και θα τους σκοτώσει. Τα πτώματά τους θα μείνουν εκτεθειμένα τρεισήμισι μέρες στην πλατεία της πόλης "όπου σταυρώθηκε ο Ιησούς" -μοναδική αναφορά της σταύρωσης σε όλο το κείμενο. Η λατρεία του σταυρού διαδόθηκε αργότερα, από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο-. Η πόλη όπου διαδραματίζονται τα γεγονότα χαρακτηρίζεται "πνευματικά Σόδομα και Αίγυπτος". Ο χαρακτηρισμός φανερώνει μίσος για την πνευματική άνθιση της Αιγύπτου τον 1ο αιώνα μ.Χ. με κέντρο την Αλεξάνδρεια και τη Βιβλιοθήκη της. Επειδή τα πτώματα θα τα βλέπουν "όλοι οι λαοί", κάποιοι ισχυρίζονται ότι εδώ προφητεύεται η τηλεόραση. Όμως η έκφραση είναι συνηθισμένο σχήμα λόγου στα ιερά κείμενα, που χρησιμοποιούν την υπερβολή για έμφαση  π.χ. στο Δανιήλ (Γ΄4) ο κήρυκας καλεί όλους τους λαούς, τις φυλές και τις γλώσες να προσκυνήσουν το άγαλμα του Ναβουχοδονόσορα. Ισχυρίζονται επίσης κάποιοι ότι οι δύο προφήτες θα είναι ο Ενώχ και ο Ηλίας, που τάχα δεν έχουν πεθάνει (και οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι δεν πέθανε ο σοφός Επιμενίδης από την Κρήτη). Οι 2 προφήτες ανασταίνονται τελικά και ο θεός τους ανεβάζει στον ουρανό πάνω σε σύννεφο. Σεισμός γκρεμίζει το ένα δέκατο της πόλης και σκοτώνει 7000 ανθρώπους κι έτσι ολοκληρώνεται το 2ο "ουαί" του αετού, που μιλούσε αρχαία ελληνικά. Κατόπιν αρχίζει το 3ο "ουαί" με το σάλπισμα του έβδομου αγγέλου. Ανοίγει ο ναός του θεού στον ουρανό και εμφανίζεται η Κιβωτός της Διαθήκης, που είχε τις πλάκες με τις εντολές (σε 2η έκδοση), τη στάμνα με το μάνα και τη ράβδο του Ααρών που βλάστησε. (Μετά τη λεηλασία του ναού από το Ναβουχοδονόσορα, το 586 π.Χ., η Κιβωτός της Διαθήκης χάθηκε. Θεωρείται πιθανό να την έχουν κρύψει οι ιερείς από τότε σε ειδικά διαμορφωμένη κρύπτη).

ΚΕΦ. ΙΒ΄, Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΑΙ Ο ΔΡΑΚΟΣ: Στον ουρανό εμφανίστηκε μια γυναίκα ντυμένη με τον ήλιο. Στα πόδια της ήταν η σελήνη και στο κεφάλι της στέμμα με δώδεκα άστρα. Ο ήλιος χρησιμοποιείται στην Αποκάλυψη συχνά, για να τονίσει το θεϊκό στοιχείο. Στο κεφ. Α΄ λάμπει στο πρόσωπο του θεού και στο κεφ. Ι΄ στο πρόσωπο του αγγέλου που έδωσε στο συγγραφέα να φάει ένα βιβλίο. Πρόκειται για δάνειο από τις αρχαίες ηλιολατρικές θρησκείες, που πέρασε στον ιουδαϊσμό και στο χριστιανισμό, όπου ο Χριστός έγινε "ήλιος της δικαιοσύνης" και  "φως του κόσμου", με το φωτοστέφανο, που συμβολίζει τις ηλιακές ακτίνες. Η γυναίκα που φορούσε τον ήλιο συμβολίζει την ιουδαϊκή θρησκεία, που αφού γέννησε το μεσσία, μετατράπηκε σε χριστιανική. Στο όραμα εμφανίζεται σε κατάσταση εγκυμοσύνης, να δυσκολεύεται στη γέννα. Συγχρόνως εμφανίζεται ένας κόκκινος δράκος με 7 κεφάλια που έχουν 7 στέμματα και 10 κέρατα. Η ουρά του σέρνει το ένα τρίτο των άστρων και τα ρίχνει στη γη (είναι 3^η  φορά που ο συγγραφέας ρίχνει τα άστρα στη γη κι αυτή εξακολουθεί να υπάρχει). Ο δράκος, σύμβολο του σατανά και των οργάνων του, βασιλιάδων και ισχυρών, περίμενε να γεννηθεί το παιδί, για να το φάει, αλλά όταν γεννήθηκε το αγόρι, που θα "ποιμάνει τα έθνη με σιδερένια ράβδο" (σύμβολο βίας της εξουσίας) αρπάχτηκε στο θρόνο του θεού. Μετά η γυναίκα έφυγε στην έρημο, όπου ο θεός της ετοίμασε τόπο να μείνει 1260 μέρες, δηλ. τριάμισι χρόνια. Κι εδώ βλέπουμε την πεποίθηση ότι η βασιλεία του θεού δε θα αργήσει να έρθει. (Στο Ταλμούδ (εβραϊκές παραδόσεις και σχόλια ραβίνων) αναφέρεται ότι ο κόσμος θα υπάρχει επί 6000 χρόνια). Ακολουθεί πόλεμος στον ουρανό μεταξύ Μιχαήλ και δράκου και των αντίπαλων αγγελικών ταγμάτων. Ο δράκος νικιέται και πέφτει με τους αγγέλους του στη γη (ο Ιησούς λέει: "εθεώρουν τον σατανά ως αστραπήν πεσόντα.", Λουκά, ι΄18). Ήδη έχει ξαναπέσει ο διάβολος στη γη στο κεφ. Θ΄, στο πέμπτο σάλπισμα. Στο χωρίο ΙΒ΄,10, ο διάβολος  κατηγορεί τους ανθρώπους μπροστά στο θεό. Διακρίνουμε επίδραση της περσικής θρησκείας, όπου συνυπάρχουν και ανταγωνίζονται οι θεοί του καλού και του κακού, επίσης τη δεισιδαιμονία των αρχαίων Αιγυπτίων για ενοχλητικά πνεύματα που στοιχειώνουν τον αέρα.  Σύμφωνα με μια παράδοση, ο θεός γκρέμισε στη γη τον Εωσφόρο και το τάγμα του, αμέσως μετά το προπατορικό αμάρτημα. Στην Αποκάλυψη αυτό συμβαίνει κατά την έναρξη της επίγειας βασιλείας του θεού, για να δοθεί η ευκαιρία στον Ιησού να δείξει τις πολεμικές αρετές του. Ο δράκος καταδιώκει τη γυναίκα κι εκείνη βγάζει φτερά και ξεφεύγει. Αυτός, αντίθετα από τους γνωστούς δράκους, ξερνά νερό, για να την πνίξει, οπότε επεμβαίνει η ανθρωπόμορφη Γη κι ανοίγοντας το στόμα της καταπίνει το νερό. Είδε κι απόειδε ο δράκος κι αποχώρησε άπρακτος, για να πολεμήσει με τα παιδιά της γυναίκας (δεν διευκρινίζεται, πότε πρόλαβε να τα γεννήσει). Κάποιοι βλέπουν σ' αυτές τις μάχες την αλληγορία της πάλης του μονοθεϊσμού με την πολυθεΐα. Το φίδι, σύμβολο του σατανά στα χριστιανικά κείμενα, υπήρχε σε πολλές αρχαίες θρησκείες, πότε ως κακοποιό, πότε ως αγαθοποιό πνεύμα. Στην αιγυπτιακή μυθολογία ήταν ο κακός δράκος Απόφις.  Στην ελληνική μυθολογία ο Απόλλων σκοτώνει τον Πύθωνα στους Δελφούς. Το ιαματικό φίδι του Ασκληπιού θυμίζει το χάλκινο φίδι του Μωϋσή (Αριθμοί ΚΑ΄8-9) με το οποίο παρομοιάζεται ο Ιησούς (Ιωάν.Γ΄14-20). Και ο μικρασιατικός θεός Σαβάζιος συμβολιζόταν σαν ήμερο φίδι (Ιστορία του ελλην. έθνους, ΣΤ΄, σ. 496). 

ΚΕΦ. ΙΓ΄, ΤΟ ΘΗΡΙΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ: Από τη θάλασσα βγήκε ένα θηρίο με 10 κέρατα, 10 στέμματα και 7 κεφάλια. Πάνω στα κεφάλια ήταν γραμμένα βλάσφημα ονόματα (μάλλον ονόματα ρωμαίων αυτοκρατόρων, που τους προσφωνούσαν "θεούς"). Το θηρίο έμοιαζε με λεοπάρδαλη αλλά είχε πόδια αρκούδας και στόμα λιονταριού. Ο δράκος του παραχώρησε τη δύναμη και το θρόνο του. Ένα από τα επτά κεφάλια του θηρίου ήταν σφαγμένο και ετοιμοθάνατο, όμως θεραπεύτηκε κι οι άνθρωποι έσπευσαν με θαυμασμό να το προσκυνήσουν. Σύμφωνα με τον Ειρηναίο, επίσκοπο Λυών (3^ος αι.), το ετοιμοθάνατο κεφάλι ήταν ο Νέρων, που το 68 μ.Χ., κινδυνεύοντας να συλληφθεί, διέταξε το δούλο του να τον σκοτώσει. Κατόπιν διαδόθηκε η φήμη, ότι ζούσε και θα εμφανιζόταν για να σκορπίσει τον τρόμο (Τάκιτου Χρονικά, VI 22). To θηρίο ξεστόμιζε βλαστήμιες για το θεό, τη σκηνή του κι αυτούς που ζούν στη σκηνή -εικόνα από τη ζωή των νομάδων της ερήμου που μένουν σε σκηνές- και αφού πολέμησε επί 42 μήνες τους πιστούς, τους νίκησε. Το  προσκύνησαν όσοι δεν είναι "γραμμένοι στο βιβλίο της ζωής που γράφτηκε από καταβολής κόσμου" (δόγμα που καταργεί την ελεύθερη βούληση, εφόσον ο θεός έχει προορίσει εξ αρχής ποιοί θα σωθούν και ποιοί όχι). Ο συγγραφέας παρεμβάλλει συνέχεια φράσεις από τα ευαγγέλια π.χ. "όποιος έχει αυτιά, ας ακούσει" (αποκ. ιγ΄, 9-10). Κι άλλο θηρίο  εμφανίστηκε από την ξηρά με 2 κέρατα αρνιού και φωνή δράκου.  Υπηρετούσε το θηρίο της θάλασσας κατεβάζοντας φωτιά από τον ουρανό και θαυματουργώντας, για να προσελκύει οπαδούς. Διέταξε να κατασκευασθεί εικόνα του θηρίου και  όποιοι δεν την προσκυνούν, να θανατώνονται. Το θηρίο διέταξε να χαραχθεί στο δεξί χέρι ή στο μέτωπο όλων ο αριθμός  χξς΄(=666), κωδικοποιημένο όνομα ανθρώπου. "Όποιος έχει μυαλό, θα το βρει αθροίζοντας τα ψηφία". Τόμοι έχουν γραφτεί με ερμηνείες αυτού του αριθμού. Άλλοι υποθέτουν ότι πρόκειται για το Νέρωνα. Άλλοι ενοχοποιούν τον πάπα, άλλοι λένε ότι θα είναι κάποιος "Βενέδικτος", που τα ψηφία του ονόματός του δίνουν το άθροισμα 666. Η ασχολία με την αριθμολογία (γεματρία) ήταν πάντα προσφιλής σε ραβίνους και καμπαλιστές (καμπάλα= ιουδαϊκή, μυστικιστική αίρεση), που προσπαθούσαν να βρουν κρυφά νοήματα στις λέξεις της Βίβλου.

ΚΕΦ. ΙΔ΄, ΟΙ 144.000 ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΣΙΩΝ: Το σκηνικό αλλάζει και ο Ιωάννης βλέπει στο όρος Σιών το αρνί με τα 7 κέρατα και τα 7 μάτια και γύρω του τους 144.000 σφραγισμένους στα μέτωπα Ιουδαίους, να τραγουδούν ένα τραγούδι που μόνο αυτοί γνώριζαν. Αυτοί δεν "μολύνθηκαν" από γυναίκα και είναι "παρθένοι". "Αγοράστηκαν για να προσφερθούν ως ανθρώπινη θυσία στο θεό" (επιδοκιμασία της αποστροφής προς τις γυναίκες, της δουλείας και της ανθρωποθυσίας). Άγγελοι πηγαινοέρχονται κι ένας φωνάζει ότι ήρθε η ώρα της κρίσης, άλλος ότι έπεσε η Βαβυλώνα (οι Ιουδαίοι δεν μπορούσαν να ξεχάσουν τη βαβυλώνια αιχμαλωσία κι ας είχαν περάσει έξι αιώνες), άλλος απειλεί ότι οι προσκυνητές του θηρίου θα ριχτούν σε φωτιά και θειάφι (επιδοκιμασία των βασανιστηρίων), άλλος κραυγάζει ότι είναι μακάριοι οι νεκροί πιστοί, άλλος κατεβαίνει με δρεπάνι κι άλλος του δίνει εντολή να θερίσει τη γη, ενώ  κι άλλος  με δρεπάνι βγαίνει από το ναό κι ένας άλλος, από το θυσιαστήριο, του φωνάζει να τρυγήσει τη γη. Μετά από τον απαίσιο "τρύγο" έριξε ο άγγελος τους ανθρώπους σαν σταφύλια στο πατητήρι του θυμού του θεού, έξω από την Ιερουσαλήμ και έφτασε το αίμα τους ως τα χαλινάρια των αλόγων σε έκταση 1.600 σταδίων. 

ΚΕΦ. ΙΕ΄, ΟΙ ΕΠΤΑ ΦΙΑΛΕΣ: Οι νικητές του θηρίου πατούν πάνω σε μια γυάλινη θάλασσα, ανάμικτη με φωτιά. Κρατούν κιθάρες και τραγουδούν την ωδή του Μωυσή (όπως οι Εβραίοι στην Έξοδο, ΙΕ΄1-19). Στον ουρανό ανοίγει η Σκηνή του Μαρτυρίου και βγαίνουν 7 άγγελοι με 7 χρυσές φιάλες γεμάτες από το θυμό του θεού, που δε χόρτασε με τόσο μακελειό και αίμα. Όπως τα πολύτιμα σκεύη που κρατούν οι άγγελοι είναι γεμάτα με απαίσιο περιεχόμενο, έτσι κι  ο θεός, ενώ περιγράφεται εξωτερικά μεγαλοπρεπής, κρύβει μέσα του απύθμενη κακία και σαδισμό. Το πλήθος των αγγελικών όντων, είναι χαρακτηριστικό της αγγελολατρείας των Εσσαίων. Στον πρωτόγονο χριστιανισμό αυτού του κειμένου οι άγγελοι συνήθως προκαλούν κακό, τιμωρώντας τους ανθρώπους με βασανιστήρια και θάνατο. Μοιάζουν ρομπότ χωρίς δική τους σκέψη και θέληση, προγραμματισμένα να εκτελούν εντολές από το θεό. 

ΚΕΦ. ΙΣΤ΄, ΟΙ ΕΠΤΑ ΠΛΗΓΕΣ: Οι άγγελοι με τις 7 φιάλες ρίχνουν με τη σειρά το περιεχόμενο των αγγείων τους στη γη. Ο πρώτος προκαλεί κακιά αρρώστια στους ανθρώπους με το χάραγμα. Ο δεύτερος μετατρέπει το νερό της θάλασσας σε αίμα και πεθαίνουν όλα τα θαλάσσια είδη (κάτι ανάλογο είχε γίνει και στο 2^ο  σάλπισμα του κεφ. Η΄). Ο τρίτος άγγελος κάνει τα νερά των ποταμών και των πηγών αίμα, για να εκδικηθεί το αίμα των μαρτύρων. Ο τέταρτος ρίχνει τη φιάλη του πάνω στον ήλιο με αποτέλεσμα να καίγονται οι άνθρωποι και από τους πόνους να βλαστημάνε. Ο πέμπτος έχυσε τη φιάλη του στο θρόνο του θηρίου κι έπεσε παντού σκοτάδι. Οι άνθρωποι μασούσαν τις γλώσσες τους από τον πόνο και βλαστημούσαν. Ο έκτος άγγελος ξέρανε τον Ευφράτη, για να περάσουν στρατεύματα από την Ανατολή για τον τελικό πόλεμο. Από τα στόματα του δράκου, του θηρίου και του ψευδοπροφήτη (αυτός είναι το θηρίο με τα δύο αρνίσια κέρατα, κεφ. ΙΓ΄) βγήκαν τρία ακάθαρτα πνεύματα- βάτραχοι, για να συγκεντρώσουν τους βασιλιάδες του κόσμου, ώστε να κάνουν πόλεμο στον Αρμαγεδώνα (τοποθεσία στο όρος Κάρμηλο, στη Γαλιλαία, πεδίο αιματηρών μαχών στη Βίβλο. Εκεί υπήρχε η πόλη Μαγεδδώ, όπου ο προφήτης Ηλίας είχε σφάξει εκατοντάδες ιερείς του Βάαλ). Ο έβδομος άγγελος άδειασε τη φιάλη του στον αέρα. Βροντές, αστραπές, χαλάζι και σεισμός συνταράζουν τη γη. Η Βαβυλώνα χωρίζεται στα τρία. Οι πόλεις γίνονται συντρίμια. Τα νησιά φεύγουν μαζί με τα βουνά (δεν λέει πού πάνε, αν και παρακάτω συνεχίζουν να υπάρχουν. Χώρος διεξαγωγής της Αποκάλυψης είναι η Παλαιστίνη και οι γύρω περιοχές, παρ' όλο που ο συγγραφέας προσπαθεί να δώσει παγκόσμια έκταση στα γεγονότα που αφηγείται).

ΚΕΦ. ΙΖ΄, Η ΠΟΡΝΗ ΒΑΒΥΛΩΝΑ: Ένας άγγελος οδήγησε τον Ιωάννη στην έρημο όπου αντίκρισε μια γυναίκα καθισμένη πάνω στο κόκκινο θηρίο με τα επτά κεφάλια και τα δέκα κέρατα. Τα ρούχα της ήταν κόκκινα και κρατούσε χρυσό ποτήρι γεμάτο ακαθαρσίες πορνείας (στη συνέχεια λέει ότι έπινε από αυτό το ποτήρι αίμα μαρτύρων και μεθούσε). Στο μέτωπο είχε την επιγραφή: "Βαβυλώνα η μεγάλη, μητέρα των πορνών και των βδελυγμάτων της γης". Ο άγγελος  είπε για το θηρίο πως υπήρξε κάποτε αλλά δεν υπάρχει πια ("ήταν και δεν είναι"), όμως θα ανεβεί από την άβυσσο και θα εκπλαγεί ο κόσμος με την επανεμφάνισή του, αλλά τελικά θα χαθεί. Είπε ακόμη πως τα επτά κεφάλια του είναι βουνά (η Ρώμη ήταν κτισμένη σε επτά λόφους), σημαίνουν επίσης και επτά βασιλιάδες που οι 5 "έπεσαν", ένας βασιλεύει, ένας θα βασιλέψει για λίγο και ο 8ος θα είναι το θηρίο, που σύντομα θα χαθεί. Τα 10 κέρατα  είναι 10 βασιλιάδες, που θα βασιλέψουν μία ώρα μαζί με το θηρίο, θα πολεμήσουν με το αρνί και θα νικηθούν. Τα νερά, όπου κάθεται η πόρνη Ρώμη είναι λαοί. Οι υποστηρικτές της θα τη μισήσουν, θα φάνε τις σάρκες της και θα την κάψουν, σύμφωνα με σχέδιο του θεού (φαίνεται ότι ο Ιωάννης γνώριζε την πυρπόληση της Ρώμης από το Νέρωνα το 64 μ.Χ). Κατά μια ερμηνεία οι 5 βασιλιάδες είναι πέντε αυτοκρατορίες: αιγυπτιακή, ασσυριακή, βαβυλωνιακή, περσική και ελληνική. Ο βασιλιάς  που βασίλευε όταν γραφόταν το όραμα, είναι η ρωμαϊκή αυτοκρατορία που θα την διαδεχθεί η αυτοκρατορία του αντιχρίστου. Ως την καταστροφή της Ιερουσαλήμ βασίλεψαν κατά σειρά οι εξής αυτοκράτορες: Αύγουστος (29 π.Χ. - 14 μ.Χ.), Τιβέριος (14 μ.Χ. - 37), Καλιγούλας (37-41), Κλαύδιος (41-54), Νέρων (54-68), Γάλβας (Ιούν. 68 - Ιανουάρ. 69)  Όθων (βασίλεψε για λίγο το 69). Βιτέλλιος (τον σκότωσε ο Βεσπασιανός (69-81). Σύμφωνα με άλλη ερμηνεία, ο Ιωάννης προφήτεψε επιστροφή του Νέρωνα που η  μισητή  βασιλεία του θα τερματιζόταν με θρίαμβο του Χριστού που θα ίδρυε επίγεια χιλιετή βασιλεία. Από μίσος για τη Ρώμη που αντλούσε πλούτη και δύναμη απομυζώντας τους κατακτημένους λαούς, την περιέγραψε σαν δαιμονικό πλάσμα, ενσάρκωση της πορνείας και κάθε αποκρουστικής πράξης. Λογικό είναι να αισθάνεται έτσι κάθε υπόδουλος για τον κατακτητή και μάλιστα μετά από επανειλημμένες καταστολές επαναστάσεων και άγριο αιματοκύλισμα.

ΚΕΦ. ΙΗ΄, Η ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΒΑΒΥΛΩΝΑΣ: Ένας άγγελος κατέβηκε κραυγάζοντας ότι έπεσε η Βαβυλώνα κι έγινε κατοικία δαιμόνων και ορνέων και οι φίλοι της, βασιλιάδες και έμποροι, θα κλάψουν βλέποντάς την από μακριά να βασανίζεται. Μια φωνή διέταξε τους πιστούς να βγουν από την πόλη πριν καταστραφεί και ν' απολαύσουν από μακριά την εκδίκηση βλέποντας την τιμωρία της. Άλλος άγγελος έριξε στη θάλασσα τεράστια μυλόπετρα για να καταστρέψει την πόλη ξεστομίζοντας φρικτές κατάρες εναντίον της. 

ΚΕΦ. ΙΘ΄, ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΓΑΜΟ ΤΟΥ ΑΡΝΙΟΥ: Στον ουρανό πανηγυρίζουν για την εκδίκηση κι ετοιμάζουν το γάμο του αρνιού με την Ιερουσαλήμ. Πώς γίνεται ένα αρνί να παντρευτεί μια πόλη, αφήνεται στη φαντασία του αναγνώστη, άσε που θυμίζει κτηνοβασία. Ο ουρανός ανοίγει και βγαίνει καβάλα σε άσπρο άλογο ένας ιππότης με το μακροσκελές όνομα: "Πιστός, αληθινός, δίκαιος στην κρίση και τον πόλεμο και λόγος του θεού". [Οι ήρωες του  έργου έχουν σχοινοτενή ονόματα, που μοιάζουν με  τίτλους  Ρωμαίων αυτοκρατόρων. Τονίζεται η σημασία των ονομάτων με το να χαράσσονται σε μέτωπα,  στέμματα,  φορέματα ή άλλα σημεία του σώματος εκείνων που τα φέρουν.] Τα μάτια του καβαλάρη ήταν πύρινα και φορούσε στέμματα με ονόματα, μεταξύ των οποίων ήταν ένα που μόνο αυτός γνωρίζει (το κείμενο διαπνέεται από μυστικοπάθεια). Το ρούχο του ήταν βαμμένο με αίμα και τον ακολουθούσαν ουράνια στρατεύματα σε άσπρα άλογα. Από το στόμα του έβγαινε ξίφος, που θα υποτάξει τα έθνη. Αυτός θα πατήσει το πατητήρι της οργής του θεού. Στο ρούχο του πάνω από το μπούτι γράφει "βασιλεύς βασιλέων και κύριος κυρίων". Ένας άγγελος στάθηκε πάνω στον ήλιο και έκραξε τα όρνια να μαζευτούν για να φάνε πτώματα. Ακολούθησε πόλεμος. Ο καβαλάρης σκότωσε όλους τους οπαδούς του θηρίου και χόρτασαν τα όρνια  σάρκες, ενώ το θηρίο και ο ψευδοπροφήτης ρίχτηκαν στη λίμνη με τη φωτιά και το θειάφι.

ΚΕΦ. Κ΄, Η ΧΙΛΙΕΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ: Από τον ουρανό κατέβηκε άγγελος με το κλειδί της αβύσσου και αλυσόδεσε το σατανά, "το αρχαίο φίδι" και το πέταξε στην άβυσσο, όπου θα παραμείνει χίλια χρόνια. Στον ουρανό εμφανίστηκαν θρόνοι και πάνω τους δικαστές. Συγκεντρώθηκαν οι μάρτυρες που θα βασιλέψουν μαζί με το Χριστό χίλια χρόνια στη γη, περίοδο που ονομάζεται "πρώτη ανάσταση" και είναι "μακάριος" εκείνος που θα συμμετάσχει, γιατί δεν θα πεθάνει δεύτερη φορά. Δηλαδή, ανάμεσα στη συντριβή του σατανά και τη συντέλεια του κόσμου θα μεσολαβήσει  χιλιετής βασιλεία του Χριστού και μετά θα γίνει η Δευτέρα Παρουσία. Έτσι ξεκίνησε η αίρεση του χιλιασμού από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Στην παραβολή των ζιζανίων ο Ιησούς δηλώνει ότι η τελική κρίση θα γίνει μια φορά κι ως τότε δίκαιοι και άδικοι θα συνυπάρχουν (Ματθ. ιγ΄, 29 και 47-50). Οι θεολόγοι, για να σώσουν το κύρος της Αποκάλυψης, έδωσαν αλληγορική ερμηνεία στο κεφάλαιο αυτό. Ισχυρίζονται, ότι χιλιετής βασιλεία σημαίνει επικράτηση του ευαγγελίου και ανάπτυξη χριστιανικού πολιτισμού για μεγάλη χρονική περίοδο. Όσο για την "ανάσταση των αγίων" υποστηρίζουν ότι έγινε με την καθιέρωση να τιμάται η μνήμη τους. Ο Ιωάννης λέει πως, όταν συμπληρωθεί χιλιετία, θα λυθεί ο σατανάς από τη φυλακή του και θα βγει να μαζέψει για πόλεμο τα έθνη που βρίσκονται στις τέσσερις γωνιές της γης και ονομάζονται Γωγ και Μαγώγ, είναι σαν την άμμο της θάλασσας και αναφέρονται στην Παλ. Διαθήκη από τον Ιεζεκιήλ, κεφ. ΛΗ΄και ΛΘ΄. Θα  περικυκλώσουν την παράταξη του Χριστού και την Ιερουσαλήμ, όμως ο θεός θα τους ρίξει φωτιά και θα βάλει το διάβολο στη λίμνη του πυρός, όπου βρίσκεται ήδη το θηρίο και ο ψευδοπροφήτης για να βασανίζονται στους αιώνες. Ο Ιωάννης βλέπει πάλι στον ουρανό  θρόνο λευκό, (ο πρώτος θρόνος τι απόγινε;) και πάνω του  κάποιον, που, με την εμφάνισή του, γη και ουρανός εξαφανίστηκαν. Οι νεκροί  σηκώθηκαν και στάθηκαν μπροστά του και ανοίχτηκαν βιβλία, μεταξύ των οποίων το "βιβλίο της ζωής". Η θάλασσα  έδωσε τους νεκρούς της κι ο θάνατος και ο άδης τους δικούς τους κι έγινε δικαστήριο στο οποίο κρίθηκαν όλοι (γραφειοκράτης και δικομανής ο θεός). Ο θάνατος κι ο άδης ρίχτηκαν  στη λίμνη του πυρός μαζί με τους ανθρώπους που δε βρέθηκαν γραμμένοι στο βιβλίο της ζωής. Αυτός, κατά το συγγραφέα, είναι ο δεύτερος θάνατος που θα υποστούν οι νεκροί. Τι σαδισμός, θεέ μου, να θες ν' αναστήσεις κάποιον για να τον ξαναπεθάνεις!

ΚΕΦ. ΚΑ΄, Η ΝΕΑ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ: Ξαφνικά εμφανίστηκε από το πουθενά καινούριος ουρανός και καινούρια γη. Ο πρώτος ουρανός, η γη κι η θάλασσα εξαφανίστηκαν. Άνοιξε για πολλοστή φορά ο ουρανός και κατέβηκε μια νέα Ιερουσαλήμ. Ο θεός καμαρώνοντας είπε: Κοίτα, όλα τα κάνω καινούρια και επανέλαβε τη χιλιοειπωμένη φράση: Εγώ είμαι το Α και το Ω. Ένας άγγελος ανέβασε το συγγραφέα σε κάποιο βουνό για να δει  την Ιερουσαλήμ να κατεβαίνει (πριν από λίγο είχε ήδη κατεβεί). Ακολουθεί περιγραφή της πόλης, της οποίας ο "φωστήρας" (φωστήρες η Βίβλος ονομάζει τον ήλιο και τη σελήνη) είναι κρύσταλλος, ίασπις. Παρακάτω λέει ότι η πόλη δε χρειάζεται ήλιο, γιατί τη φωτίζει ο ίδιος ο θεός και ποτέ δεν νυχτώνει. Αντί ναού  έχει το θεό και το αρνί (ώστε η λατρεία θα είναι υπαίθρια). Οι βασιλιάδες και τα έθνη (περίεργο που υπάρχουν ακόμα) θα προσφέρουν στη νέα Ιερουσαλήμ τιμή και δόξα. Το τείχος της, ύψους 144 πηχών (τι να το κάνει, αφού οι εχθροί έχουν εξοντωθεί;) έχει 12 πύλες από μαργαριτάρια με επιγραφές και αγγέλους. Έχει 12 θεμέλια- πολύτιμους λίθους: ίασπη, σάπφειρο, χαλκηδόνιο, σμάραγδο, σαρδόνυχα, σάρδιο, χρυσόλιθο, βήρυλλο, τοπάζιο, χρυσόπρασο, υάκινθο και αμέθυστο. Στο καθένα είναι γραμμένο  το όνομα ενός αποστόλου. Ακόμα και στην εποχή μας, όσοι ασχολούνται με το μυστικισμό και τη μαγεία αποδίδουν στις πολύτιμες πέτρες και τους κρυστάλλους υπερφυσικές δυνάμεις. Το σχήμα της πόλης είναι τετράγωνο: 12.000 στάδια μήκος και ισάριθμα ύψος και πλάτος (το στάδιο υπολογίζεται σε 100 μέτρα). Μοιάζει με χρυσό κύβο, για λίγους "τυχερούς".

ΚΕΦ. ΚΒ΄, "ΝΑΙ, ΕΡΧΟΜΑΙ ΤΑΧΥ": Ο άγγελος ξεναγεί τον Ιωάννη στην πόλη. Του δείχνει το ποτάμι της ζωής που τη διασχίζει, αναβλύζοντας από το θρόνο του θεού και του αρνιού. Στο μέσον της πλατείας είναι το δέντρο της ζωής του Παραδείσου (δεν αρκεί το αθάνατο νερό, χρειάζεται και στερεά τροφή). Κάθε μήνα κάνει ένα καρπό (ποιός να πρωτοχορτάσει!). Τα φύλλα του προορίζονται για τα έθνη. Ο Π. Τρεμπέλας εξηγεί ότι τους καρπούς θα τρώνε οι χριστιανοί και τα φύλλα οι μη χριστιανοί που εφάρμοσαν το νόμο της συνείδησης (ρατσισμός και στον παράδεισο). Οι 12 καρποί το χρόνο προορίζονται για τις 12 φυλές του Ισραήλ, ενώ τα φύλλα θα μασουλάνε τα χριστιανά πρόβατα, οι "εθνικοί". Οι "δούλοι του θεού" θα έχουν στα μέτωπά τους τατουάζ με το όνομα του αφεντικού και θα τους δοθεί το προνόμιο να βλέπουν το πρόσωπό του (η ιδέα ότι  δεν μπορούν οι θνητοί να δουν το θεό και όποιος τον δει πεθαίνει ή τυφλώνεται, είναι πολύ παλιά.  Επειδή ο ήλιος και τα αστραπόβροντα υπήρξαν τα πρώτα αντικείμενα λατρείας, δεν αποκλείεται η ιδέα να προέκυψε από θανάτους και τυφλώσεις λόγω καιρικών συνθηκών. Άλλωστε κατά τις ηλιακές εκλείψεις "όστις τον ήλιον αναιδώς θεάται, τας όψεις αφαιρείται" =τυφλώνεται όποιος βλέπει τον ήλιο με αναίδεια). Ο συγγραφέας εφαρμόζει το λογοτεχνικό σχήμα του κύκλου,  αρχίζει και τελειώνει το πόνημά του με τις ίδιες εκφράσεις. Πέφτει να προσκυνήσει το συνοδό του άγγελο κι εκείνος τον εμποδίζει λέγοντας ότι είναι κι αυτός δούλος του θεού (το στιγμιότυπο επαναλαμβάνεται στο κεφ. ΙΘ΄10). Για άλλη μια φορά  δηλώνει ότι λέγεται "Ιωάννης" και μακαρίζει αυτούς που πιστεύουν στην προφητεία του. Λέει ότι ο θεός τον διέταξε να μην την σφραγίσει (=κρατήσει κρυφή), γιατί θα εκπληρωθεί γρήγορα, "ο καιρός γαρ εγγύς εστίν" (πού να γνώριζε πόσο έξω θα έπεφτε). Επαναλαμβάνει "ιδού έρχομαι ταχύ", "εγώ ειμί το Α και το Ω" και αναφωνεί "έξω από την πόλη τα σκυλιά, οι μάγοι, οι πόρνοι, οι φονιάδες, οι ειδωλολάτρες και οι ψεύτες" (μετά από αυτό, πόσοι άραγε απομένουν;) Η αυλαία πέφτει, καθώς το "πνεύμα"(ξέχασε τα 7 πνεύματα) και η "νύφη" φωνάζουν στο μεσσία "έλα". Παρακινεί και τους ακροατές να φωνάξουν κι αυτοί "έλα", μήπως και έρθει γρηγορότερα και καλεί τους διψασμένους να πιουν νερό της ζωής δωρεάν (φράση από την περικοπή της Σαμαρείτιδας στο κατά Ιωάννη ευαγγέλιο, για να δείχνει πως η Αποκάλυψη γράφτηκε από τον ευαγγελιστή Ιωάννη). Ο ευαγγελιστής της αγάπης ωστόσο καταριέται τους υποψήφιους πλαστογράφους, που θα τολμήσουν να προσθέσουν ή να αφαιρέσουν κάτι (και υπήρξαν πάμπολλοι) να πάθουν τις πληγές που περιγράφονται στο βιβλίο και να τους αφαιρέσει ο θεός τη μερίδα τους από το ξύλο της ζωής και την αγία πόλη. Τέτοιες κατάρες εκφοβισμού βρίσκουμε άφθονες σε παρόμοια κείμενα π.χ. στην "αγία επιστολή". Ακολουθεί επανάληψη (3η φορά) της φράσης "ιδού έρχομαι ταχύ" και απάντηση του συγγραφέα "ναι, έρχου, Κύριε" και το κείμενο επισφραγίζεται με την ευχή που συναντάμε στις επιστολές της Καινής Διαθήκης: "η χάρις του κυρίου Ιησού μετά πάντων των αγίων, αμήν". 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το βιβλίο της Αποκάλυψης παρουσιάζεται από το συγγραφέα του σαν "προφητεία". "Προφήτευε" γεγονότα που ήδη είχαν συμβεί (η πυρπόληση της Ρώμης από το Νέρωνα το 64 μ.Χ., ο εμφύλιος που ξέσπασε μετά το θάνατο του Νέρωνα για τη διαδοχή με τη σύντομη βασιλεία των διαδόχων του το 69 μ.Χ., τα δεινά του ιουδαϊκού λαού κατά τον πόλεμο που τέλειωσε το 70 με καταστροφή της Ιερουσαλήμ). Επιδιώκει να παρουσιάσει το κείμενό του ότι είναι παλαιότερο από την εποχή που γράφτηκε (95 μ.Χ.) για να πεισθεί ο ακροατής ή αναγνώστης  ότι θα πραγματοποιηθούν αυτά που προβλέπει για το τέλος του κόσμου. Οι θεολόγοι ισχυρίζονται ότι προφητεύει συμβολικά και συνοπτικά όλα όσα πρόκειται να γίνουν μέχρι το τέλος του κόσμου. Η εξήγηση είναι βολική, γιατί όσο υπάρχει ανθρωπότητα θα υφίσταται τις συνέπειες φυσικών καταστροφών και πολέμων και οι χριστιανοί θα θριαμβολογούν: "το προφήτευσε κι αυτό η Αποκάλυψη". Δε χρειάζεται κάποιο όραμα για να καταλάβουμε ότι λιμοί, λοιμοί, σεισμοί, καταποντισμοί και πόλεμοι θα εξακολουθούν να βασανίζουν τον κόσμο μας, είναι όμως ανήθικο να τρομοκρατείς τους ανθρώπους αποδίδοντας τα δεινά στην απομάκρυνση από οποιαδήποτε θρησκεία. Η αλήθεια δεν είναι γραμμένη σε αρχαία χειρόγραφα ημιμαθών παραμυθάδων, αλλά στο βιβλίο της φύσης που βρίσκεται ανοιχτό μπροστά μας, γραμμένο από το χέρι του θεού σε γλώσσα κατανοητή για όλους. Ας μην παρηγορούμαστε για τα δεινά που συμβαίνουν περιμένοντας ένα θεϊκό εκδικητή μεσσία που δε θα έρθει ποτέ. Η γη κάποτε θα καταστραφεί, γιατί καθετί που γεννιέται είναι φυσικό να πεθάνει. Δε χρειάζεται να μας το προφητέψει καμιά αποκάλυψη. Ως τότε ας φροντίσουμε να ομορφήνει αυτή η ζωή στην οποία βρεθήκαμε ακούσια, παίρνοντας ό,τι ωραίο μπορεί να μας προσφέρει, δίνοντας ό,τι καλό μπορούμε να ανταποδώσουμε κι αποφεύγοντας έξυπνα τις παγίδες, μήπως και κατορθώσουμε το θαύμα μιας όμορφης, νέας ανθρωπότητας, χωρίς μίση και πολέμους.