Προς Θεσσαλονικείς Α΄και Β΄ (επιλογές)

Προς Θεσσαλονικείς Α΄ (52 μ.Χ.)

Ο Παύλος υπενθυμίζει στους παραλήπτες της επιστολής του την επαλήθευση μιας προφητείας του: «προελέγομεν ὑμῖν ὅτι μέλλομεν θλίβεσθαι, καθὼς καὶ ἐγένετο» (γ΄4) και με δεδομένη αυτήν την επιτυχία, προφητεύει τη Δευτέρα Παρουσία, κατά την οποία ο Ιησούς, τον οποίο ο θεός «ἤγειρεν ἐκ τῶν νεκρῶν» θα κατέλθει «ἐκ τῶν οὐρανῶν» για να σώσει τους πιστούς «ἀπὸ τῆς ὀργῆς τῆς ἐρχομένης.» (α΄10) και να συντρίψει τους αμαρτωλούς: «ἔφθασεν ἐπ' αὐτοὺς ἡ οργὴ εἰς τέλος.» (β΄16), «ἔκδικος ὁ Κύριος περὶ πάντων τούτων» (δ΄6). Θα σωθούν εκείνοι που διάλεξε ο θεός «εἰς περιποίησιν σωτηρίας» (ε΄9), τα τέκνα του φωτός, δηλ. οι χριστιανοί («υἱοὶ φωτός ἐστε καὶ υἱοὶ ἡμέρας. οὐκ ἐσμὲν νυκτὸς οὐδὲ σκότους.», ε΄5). Η Δευτέρα Παρουσία θα γίνει ξαφνικά:  «ἡ ἡμέρα Κυρίου ὡς κλέπτης ἐν νυκτὶ οὕτως ἔρχεται.» (ε΄2). Ο Παύλος την περιγράφει: Εμείς οι ζωντανοί που θα απομείνουμε κατά τη Δευτέρα Παρουσία δεν θα προλάβουμε τους πεθαμένους στην προϋπάντηση του Κυρίου, γιατί ο ίδιος ο Κύριος με προσταγή, με φωνή ἀρχαγγέλου καὶ με σάλπιγγα Θεοῦ θα κατεβεί από τον ουρανό καὶ οἱ νεκροὶ χριστιανοί θα αναστηθούν πρῶτοι, ἔπειτα εμεῖς που θα παραμείνουμε  ζωντανοί θα ἁρπαχθούμε πάνω σε νεφέλες μαζί με αυτούς συγχρόνως για να υποδεχθούμε τον Κύριο στον ἀέρα καὶ έτσι θα είμαστε για πάντα μαζί του., δ΄15-17). Εν όψει αυτών των εξελίξεων, ο Παύλος συμβούλευε τους Θεσσαλονικείς να μην αμαρτάνουν, για να υποδεχτούν άξια τον Χριστό: «ὁλόκληρον ὑμῶν τὸ πνεῦμα καὶ ἡ ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα ἀμέμπτως ἐν τῇ παρουσίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ τηρηθείη.» (ε΄23). Η προφητεία όμως δεν εκπληρώθηκε! Στην επιστολή ο Παύλος καυχιέται ότι του εμπιστεύθηκε ο θεός το ευαγγέλιο που κήρυττε, αφού πρώτα τον δοκίμασε και τον έκρινε άξιο (β΄4). Απαριθμεί τα βάσανα και τις αρετές του. Θεωρεί τον εαυτό του πρότυπο ήθους και εργατικότητας: «ἵνα ἑαυτοὺς τύπον δῶμεν ὑμῖν εἰς τὸ μιμεῖσθαι ἡμᾶς» (Β΄Θεσ.γ΄9-10). Λέει ότι ο σατανάς του βάζει εμπόδια συνεχώς: «ηθελήσαμεν ελθείν προς υμάς… και ἐνέκοψεν ἡμᾶς ὁ σατανᾶς» (Α΄Θεσ β΄18).[Κάθε χριστιανός αποδίδει στο πνεύμα του κακού ό,τι δυσάρεστο του συμβαίνει.] Κάποιες συμβουλές του είναι διφορούμενες, π.χ. «πάντα δοκιμάζετε, τὸ καλὸν κατέχετε·» (ε΄21). Μήπως εννοεί ότι πρέπει να δοκιμάζουμε τα πάντα, προκειμένου να καταλάβουμε τι είναι καλό και να το κρατήσουμε; Ο Π. Τρεμπέλας ερμηνεύει τη φράση ως εξής: Να εξετάζουν οι πιστοί τα χαρίσματα του αγ. Πνεύματος και τις προφητείες και ό,τι βρουν καλό, να το κρατούν! Μα αφού πρόκειται για χαρίσματα του αγ. Πνεύματος, μπορεί να βρεθεί σ’ αυτά κάτι κακό;   Άλλη συμβουλή που μπορεί να παρερμηνευθεί είναι: «εἴ τις οὐ θέλει ἐργάζεσθαι, μηδὲ ἐσθιέτω». (Θεσ. Β΄,γ΄9-10). [Στην εκκλησία με το πρόσχημα της πνευματικής εργασίας παρασιτούν πλήθος άτομα. Αν θέλουν να εφαρμόσουν τη συμβουλή του Παύλου, πρέπει να βρούν κάποιο βιοποριστικό επάγγελμα και να ζουν  από αυτό.]

*******

   Προς Θεσσαλονικείς Β΄  

  Ο Παύλος αναφέρεται στη Δευτέρα Παρουσία. Γράφει ότι είναι δίκαιο να ανταποδώσει ο θεός θλίψη σ’ αυτούς που θλίβουν τους πιστούς, όταν θα αποκαλυφθεί ο Ιησούς κατεβαίνοντας από τον ουρανό με τα αγγελικά στρατεύματά του «ἐν πυρὶ φλογός, διδόντος ἐκδίκησιν» σ’ εκείνους που δεν Τον γνωρίζουν και δεν υπακούουν  στο ευαγγέλιο, τους οποίους θα δικάσει και θα τιμωρήσει με «ὄλεθρον αἰώνιον» (α΄6-10). Θα προηγηθεί «ἡ ἀποστασία» καὶ θα «ἀποκαλυφθῇ ὁ ἄνθρωπος τῆς ἁμαρτίας, ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας»,  που αντιδρά και υπερηφανεύεται τόσο, ώστε να εγκατασταθεί στο ναό του θεού για ν’ αποδείξει ότι είναι θεός. Την εποχή που γράφτηκαν αυτά (γύρω στο 52 μΧ) δεν είχε ακόμη καταστραφεί ο 2^ος  ναός του Σολομώντα, γι αυτό ο Παύλος φαντάζεται τον αντίχριστο να θρονιάζεται στο ναό. Αυτά τα γεγονότα ήδη κατά τον Παύλο είχαν αρχίσει («τὸ γὰρ μυστήριον ἤδη ἐνεργεῖται τῆς ἀνομίας»). Η Ιουδαία ήταν σε επαναστατικό αναβρασμό και εμφύλιο. Ο Παύλος πρόβλεπε την αποστασία πολλών πιστών, που θα ήταν το προανάκρουσμα σειράς γεγονότων με αποκορύφωμα τη Δευτέρα Παρουσία. Ο ηγέτης των αποστατών, ο «άνομος» θα αποκαλυφθεί, μόνο όταν φύγει από τη μέση κάποιος που τώρα τον εμποδίζει να φανερωθεί. [Ο Παύλος γράφει ότι γνώριζε ποιος ήταν και υπαινίσσεται ότι αποκάλυψε αυτό το μυστικό στους Θεσσαλονικείς. Πιθανόν εννοούσε τον  Νέρωνα.  Ο άνομος με τη δύναμη τοῦ σατανᾶ  θα κάνει σημεία καὶ τέρατα ψεύδους  καὶ  ἀπάτης. Ο Θεός θα στείλει  «ἐνέργειαν πλάνης» για να γίνουν τα ψεύδη του πιστευτά. Στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχει η αντίληψη ότι το καλό και το κακό εκπορεύονται από το θεό, π.χ. Ησαΐα, 45:7). Οι οπαδοί του Παύλου είναι προορισμένοι να σωθούν: «εἵλετο ὑμᾶς ὁ Θεὸς ἀπ' ἀρχῆς εἰς σωτηρίαν»(β΄ 13). Τελικά  ὁ Κύριος θα εξολοθρεύσει τον άνομο με την πνοή τοῦ στόματός του καὶ θα τον καταργήσει.  (β΄3-11). Τα γεγονότα δεν εξελίχτηκαν όπως τα πρόβλεψε ο Παύλος. Το 70 μ.Χ. βεβηλώθηκε  και καταστράφηκε ο Ναός.  Ο αυτοκρ. Αδριανός (117-138) έκτισε στα ερείπια ναό του Καπιτωλίου Διός, που θεωρήθηκε ως το βδέλυγμα της ερημώσεως εν τόπω αγίω, που ο Χριστός δήλωσε ότι θα είναι η αρχή του τέλους, αλλά η συντέλεια δεν ήρθε!

***