Σοφονίας, Αγγαίος, Ζαχαρίας

Ο Σοφονίας (=ο θεός κρύβει, δηλ. προστατεύει) έζησε τον 7^ο αι. π.Χ., επί βασιλιά Ιωσία στο βασίλειο του Ιούδα. Προφήτευε ότι πλησιάζει η εκδίκηση του θεού («ἐγγὺς η ἡμέρα τοῦ Κυρίου», α΄7) και ο θεός θα αφανίσει ανθρώπους,  κτήνη,  πουλιά και ψάρια (α΄3). Θα σφάξει αυτούς που λατρεύουν το Βάαλ και προσκυνούν τη στρατιά του ουρανού, ιερείς, λαϊκούς, άρχοντες κι αυτούς που φοράνε διαφορετικά ρούχα (αταίριαστα προς το φύλο τους ή ειδωλολατρικά, α΄4-8). Η μέρα της εκδίκησης θα είναι γεμάτη οργή, θλίψη, σκότος, κραυγές, σαλπίσματα και απειλές του θεού να κατακάψει όλη τη γη με τη φωτιά της ζήλιας του.(γ΄8) Θα καταστρέψει πόλεις  Φιλισταίων, Ασσυρίων, Μωαβιτών, Αμμωνιτών και τους αποίκους της Κρήτης που κατοικούν κοντά στην παραλία. Θα κάνει την Κρήτη «βοσκοτόπι και μάντρα προβάτων.» (β΄5-6) και τη Δαμασκό ακατοίκητη εἰς τὸν αἰῶνα·(β΄9). [Στις ανεκπλήρωτες αυτές προφητείες φαίνεται ο φθόνος των Εβραίων για τους πλούσιους και δραστήριους στο εμπόριο γείτονές τους και η επιθυμία να εξαφανιστούν από προσώπου γης]. Θα εξαφανίσει και τους θεούς των εθνών. Θα μετατρέψει τις γλώσσες των λαών σε μία, την αρχική και όλοι θα τον υπηρετούν κάτω από τον ίδιο ζυγό (γ΄9). [ο Σοφονίας εκφράζει το όνειρο των προφητών για παγκοσμιοποίηση του ιουδαϊσμού. Ο θεός μετάνιωσε που διαίρεσε τις γλώσσες στη Βαβέλ κι αποφάσισε να καταργήσει την πολυγλωσσία και να επαναφέρει την αρχική γλώσσα (ποιαν εννοεί;). Δεν επιθυμεί να βασιλεύει σε ελεύθερους ανθρώπους, αλλά να τους έχει δούλους κάτω από ζυγό του]. Οι Ισραηλίτες που θα γυρίσουν από την εξορία  θα είναι αναμάρτητοι και θα ζήσουν ευτυχείς (γ΄15), θα έχουν βασιλιά το θεό και θα δοξαστούν σε όλη τη γη (γ΄20). [Άλλη μια ανεκπλήρωτη προφητεία].

Ο Αγγαίος γεννήθηκε αιχμάλωτος στη Βαβυλώνα και επέστρεψε στην Ιερουσαλήμ με τον Ζοροβάβελ το 537 π.Χ. Το όνομά του σημαίνει γεννημένος σε γιορτή (της Σκηνοπηγίας). Προφήτευε για να διευκολύνει τον Ζοροβάβελ και τον αρχιερέα Ιησού να πείσουν το λαό να συμβάλλει στην ανοικοδόμηση του Ναού με προσωπική εργασία και εισφορές. Ονόμαζε τον Ζοροβάβελ πολύτιμη σφραγίδα και εκλεκτό δούλο του θεού (β΄23). Ισχυριζόταν πως το 2^ο έτος της βασιλείας του Δαρείου (521 π.Χ.) ο  θεός του είπε  να παρακινήσει το Ζοροβάβελ και τον Ιησού να μην ακούν το λαό που έλεγε ότι δεν είναι καιρός για ανοικοδόμηση του ναού. -Αυτοί έχουν χτίσει ωραία σπίτια για να κατοικούν  και το δικό μου το σπίτι το αφήνουν ερειπωμένο. Ας ανεβούν αμέσως στο βουνό να κόψουν ξύλα για το ναό μου, ειδάλλως  θα τους στείλω ανομβρία και θάνατο, όπως παλιά σας κτύπησα με καταστρεπτικούς ανέμους και χαλάζι» (β΄17). Θα κάνει σεισμό σε ουρανό, γη και θάλασσα και θα γεμίσει το ναό του με όλα τα πολύτιμα είδη, «τα εκλεκτά των εθνών»,  γιατί όλα του ανήκουν: «δικό μου το ασήμι, δικό μου και το χρυσάφι, λέγει ο Κύριος ο παντοκράτωρ.» (β΄8)  [αν και παντοδύναμος με στρατιές αγγέλων στη διάθεσή του έχει ανάγκη από ανθρώπινη εργασία και υλικά αγαθά].  Υπόσχεται ότι η δόξα του Ναού θα είναι μεγαλύτερη από την πρώτη,[του ναού του Σολομώντα] και θα δώσει ειρήνη στον τόπο αυτό (β΄9). [Κι άλλη ανεκπλήρωτη προφητεία για ειρήνη στην Ιερουσαλήμ.]

Ζαχαρίας και Αποκάλυψη

Ο προφήτης Ζαχαρίας (=αυτός που ο θεός τον θυμάται) έζησε τον 6^ο  αιώνα π.Χ.  Το 2^ο έτος της βασιλείας Δαρείου (521 π.Χ.) είδε όραμα για την επιστροφή των αιχμαλώτων Εβραίων και την ανοικοδόμηση του Ναού. Ένας καβαλάρης με κόκκινο άλογο εμφανίστηκε τη νύκτα ανάμεσα σε σκιερά βουνά (α΄8). Πίσω του κόκκινα άλογα, γκρίζα, παρδαλά και λευκά, που έστειλε ο θεός να επιθεωρήσουν τη γη και 4 κέρατα, τα έθνη που διασκόρπισαν τους Εβραίους. [Στην Αποκάλυψη, ιζ΄12, τα κέρατα συμβολίζουν βασιλείς, ενώ  4 άγγελοι στις 4 γωνίες της γης συγκρατούν τους 4 ανέμους (ζ΄1)  και 4 άγγελοι δεμένοι στον Ευφράτη θα λυθούν πριν τον Αρμαγεδδώνα (θ΄13). Τα 4 άλογα της Αποκάλυψης είναι: άσπρο του μεσσία, κόκκινο του πολέμου, μαύρο του λιμού, κιτρινοπράσινο του θανάτου]   Ο θεός  έδειξε στο Ζαχαρία 4 τέκτονες που θα ερεθίσουν τα 4 έθνη,   να κάνουν πόλεμο αναμεταξύ τους (β΄1-4). Από 2 χάλκινα όρη βγήκαν 4 άρματα. Το 1^ο  με κόκκινα άλογα, το 2^ο μαύρα, το 3^ο λευκά, το 4^ο παρδαλά. Ήταν οι 4 άνεμοι που πήγαιναν να παρουσιαστούν στο θεό (στ΄1-8). Ένας άγγελος ερμήνευε τα σύμβολα στο Ζαχαρία, όπως γίνεται και με τον Ιωάννη της Αποκάλυψης και άλλος άγγελος μέτρησε το μήκος και πλάτος της Ιερουσαλήμ  (β΄ 5-6) [Αποκ., ια΄1, κα΄15. Η μέτρηση συμβολίζει την ανοικοδόμηση μετά την αιχμαλωσία, ενώ στην Αποκάλυψη συμβολίζει την οικοδόμηση της ουράνιας Ιερουσαλήμ.] Ο Ζαχαρίας είδε στο όραμα το φίλο του, αρχιερέα Ιησού, με βρώμικα ρούχα, που συμβόλιζαν τις αμαρτίες του. Μπροστά του ήταν ένας άγγελος και δεξιά του ο διάβολος. «Και είπε ο κύριος στο διάβολο· να σε επιτιμήσει (επιπλήξει) ο κύριος» (γ΄2) και διέταξε τους αγγέλους να βάλουν στον Ιησού στολή και μίτρα. Είπε και στο Ζαχαρία να κάνει χρυσά και ασημένια στεφάνια με τις δωρεές πλούσιων Ιουδαίων και να τα βάλει στο κεφάλι του αρχιερέα και να του πει  «ιδού εγώ θα φέρω τον δούλο μου που ονομάζεται Ανατολή» (Ζαχ., γ΄8). [στην υμνογραφία ονομάζεται έτσι ο Ιησούς  («Ησαϊα χόρευε (…) Ανατολή, όνομα αυτού»), ενώ πρόκειται για το βασιλιά των Περσών Κύρο B΄ (600-530 π.Χ), νικητή των Ασσυρίων και ελευθερωτή των Ιουδαίων, που κυριαρχούσε τότε στη Μ. Ανατολή και ο Ησαΐας τον ονομάζει «χριστό» του θεού (Ησαΐας, με΄1).] «Ο άνδρας με το όνομα ανατολή ... θα οικοδομήσει τον οίκο του κυρίου·» (στ΄12) Ο θεός του Ζαχαρία έχει «ἑπτὰ  ὀφθαλμούς που ἐπιβλέπουν όλη τη γη.» (δ΄10) [Στην Αποκάλυψη, το Αρνίον έχει 7 μάτια  (ε΄6) και ο θεός 7 πνεύματα (γ΄1)]. Η χρυσή επτάφωτη λυχνία που είδε ο Ζαχαρίας συμβόλιζε το λόγο του θεού προς το Ζοροβάβελ, ότι θα ολοκληρωθεί το έργο του. Πλαισιωνόταν από δυο κλαδιά ελιάς, τους εκλεκτούς του θεού (δ΄14) Ιησού και Ζοροβάβελ.  [Στην Αποκάλυψη οι χρυσές λυχνίες είναι 7 (α΄12), ενώ τα δυο κλαδιά ελιάς συμβολίζουν δύο προφήτες που θα εμφανιστούν την εποχή του Αντιχρίστου (ια΄3)].  Το ιπτάμενο δρεπάνι που σκοτώνει  κλέφτες και επίορκους(Ζαχ. ε΄1-4) υπάρχει και στην Αποκάλυψη (ιδ΄17-19). Ο Ζαχαρίας είδε δύο γυναίκες με φτερά τσαλαπετεινού να μεταφέρουν ένα δοχείο στη Βαβυλώνα. Μέσα του ήταν με μορφή γυναίκας η παρανομία, που ο θεός έχωσε στο στόμα της ένα τάλαντο μολύβδου.(ε΄8-11) [στην Αποκάλυψη προφητεύεται η τιμωρία της Βαβυλώνας- Ρώμης].  Ο μεσσίας του Ζαχαρία είναι βασιλιάς της Σιών και ικανός πολεμιστής, παρ’ όλο που χαρακτηριζεται «πραΰς καὶ ανεβασμένος σε υποζύγιο και νεαρό πουλάρι.»(θ΄9). Αυτός θα εξολοθρεύσει Τύρο, Σιδώνα, Δαμασκό, Γάζα… τα άρματα της φυλής Εφραίμ και το ιππικό της Ιερουσαλήμ. Θα κυριαρχήσει από τον Τίγρη και Ευφράτη ως τη Μεσόγειο και τα πέρατα της γης.(θ΄4,5,10). [Στην Αποκάλυψη ο καβαλάρης του λευκού ίππου θα νικήσει και θα ποιμάνει με σιδηρά ράβδο τα έθνη (ιθ΄11-16).] Η Ιερουσαλήμ θα πολιορκηθεί από έθνη, αλλά ο θεός θα τυφλώσει το ιππικό τους. [Στην Αποκάλυψη, κγ΄8-9 τα έθνη περικυκλώνουν την  Ιερουσαλήμ και ο θεός ρίχνει φωτιά και τα εξουδετερώνει]. Ο οίκος Δαβίδ θα γίνει ως οίκος θεού  (ιβ΄8). [Στην Αποκάλυψη ο Ιησούς λέει «εγώ ειμί η ρίζα και το γένος Δαυίδ» (κβ΄16)]. Από τους Ιουδαίους θα σωθεί το ένα τρίτο, αφού περάσει «δια πυρός» και δοκιμαστεί. [Από δοκιμασίες περνούν και οι άγιοι της Αποκάλυψης]. Τα πόδια του θεού θα πατήσουν στο όρος των Ελαιών, που θα σχιστεί, όταν έρθει μαζί με όλους τους αγίους του (ιδ΄5). Εκείνη τη μέρα «δεν θα υπάρχει φως ούτε κρύο ούτε πάγος, είναι μια μέρα γνωστή στον κύριο, και δεν  είναι μέρα ούτε νύχτα.» (ιδ΄6-7) [«νυξ ουκ έσται έτι»: Αποκ.,κβ΄5)] Από την Ιερουσαλήμ θα βγει «ύδωρ ζων» (ιδ΄8)[«και έδειξέ μοι ποταμόν ύδατος ζωής … εκπορευόμενον εκ του θρόνου του θεού»: Αποκ. κβ΄1)]. Ο κύριος θα βασιλεύει σε όλη τη γη(ιδ΄9) [«εβασίλευσε κύριος ο θεός»: Αποκ. ιθ΄6)]. Οι πιστοί  θα κατοικούν  πανευτυχείς στην Ιερουσαλήμ [Αποκάλ. κβ΄ κεφ.]. Οι σάρκες και οι γλώσσες των εχθρών τους θα λιώσουν και θα χυθούν τα μάτια τους (ιδ΄12) [Στην Αποκάλυψη καταλήγουν στη λίμνη του πυρός. Ο συγγραφέας της Αποκάλυψης, που έζησε την άλωση της Ιερουσαλήμ (70 μ.Χ.) μετέθεσε την εκπλήρωση των προφητειών του Ζαχαρία πριν από τη Β΄ Παρουσία του Χριστού].   Ο Ζαχαρίας προφήτευε ότι ο θεός θα προκαλέσει ελληνο-ιουδαϊκό πόλεμο: «θα ξεσηκώσω τα τέκνα σου, Σιών, εναντίον των τέκνων των Ελλήνων» (θ΄13-15). Στον πόλεμο αυτό θα επιτεθεί σαν κεραυνός στους εχθρούς και οι Ιουδαίοι θα τους καταχώσουν με πέτρες από σφεντόνες και θα τους πιουν το αίμα σαν κρασί. [Στην Αποκάλυψη ο θεός πατά στο πατητήρι του σαν σταφύλια τους ανθρώπους και τρέχει το αίμα σαν κρασί (ιδ΄19-20)]. Ο θεός σαν βοσκός με δύο ραβδιά, το Κάλλος και το Σχοίνισμα (μέτρημα), θα ποιμάνει  πρόβατα  σφαγής στη Χαναάν και θ’ αφανίσει 3 ποιμένες. Όταν βαρεθεί, θ’ αφήσει τα πρόβατα να πεθάνουν ή  ν’ αλληλοφαγωθούν, θα πετάξει το καλό ραβδί και θα ζητήσει το μισθό του, τριάντα αργυρούς σίκλους»(ια΄7-12). Το χωρίο αυτό θεωρήθηκε προφητεία για την προδοσία του Ιούδα. Στη συνέχεια όμως, ο Ζαχαρίας που εισέπραξε αυτό το ποσό βόσκοντας πρόβατα, τα έρριξε στο χωνευτήρι του Ναού (ια΄13), άρα δεν ήταν ακάθαρτα, όπως τα αργύρια της προδοσίας. Όταν ο θεός ρίξει και το δεύτερο ραβδί, θ’ ακυρώσει τη διαίρεση ανάμεσα σε Ιούδα και Ισραήλ. Μετά ο Ζαχαρίας θα πάρει σκεύη βοσκού χωρίς πείρα, γιατί θα στείλει ο θεός ανίκανο άρχοντα, που για τιμωρία του θα ξεραθεί το χέρι του και θα τυφλωθεί το δεξί του μάτι. Ο θεός θα εξολοθρεύσει  τους ψευτοπροφήτες, που θα τους παραδώσουν οι γονείς τους για να θανατωθούν. Ένας από αυτούς θα πει «δεν είμαι προφήτης, αλλά άνθρωπος ἐργαζόμενος τη γη (ιγ΄5) και θα τον ρωτήσω (λέει ο θεός)·πώς έγιναν  αυτές οι πληγές στα χέρια σου; Και θα πει είναι πληγές που μου έκαναν στο αγαπημένο μου σπίτι (γιατί έκανα τον προφήτη)» (ιγ΄6) [Αυτό το χωρίο θεωρήθηκε προφητεία των πληγών της Σταύρωσης!] Οι εχθροί που θα  επιζήσουν θα γιορτάζουν κάθε χρόνο τη γιορτή της σκηνοπηγίας, αλλιώς θα τιμωρηθούν, όπως θα πάθει μια φυλή από την Αίγυπτο. (ιδ΄16-19). Ασήμι, χρυσάφι, πολύτιμα χαλινάρια, λέβητες και φιάλες θα αφιερωθούν στο Ναό, όπου δεν θα υπάρχει πια Χαναναίος(ιδ΄20-21). [Η αναφορά αυτή παραπέμπει γύρω στο 166 π.Χ., που ο συγγραφέας του Β΄ Μακκαβαίων από τα Ιεροσόλυμα γράφει στους ομογενείς του στην Αίγυπτο να γιορτάζουν τα εγκαίνια του Ναού, που έγιναν από τον Ιούδα Μακκαβαίο μαζί  με τη γιορτή της Σκηνοπηγίας].