Δανιήλ

Σωσάνα

Το βιβλίο «Δανιήλ» της Παλαιάς Διαθήκης αρχίζει με το ηθικοδιδακτικό διήγημα «Σωσάνα». Θέμα του η συκοφαντημένη ωραία γυναίκα, που προτιμά να καταδικαστεί σε θάνατο παρά να μοιχεύσει και σώζεται την τελευταία στιγμή από άνθρωπο του θεού.  Η ηρωίδα ζει στη Βαβυλώνα του 6^ου αι. π.Χ., παντρεμένη με τον πλούσιο Ιωακείμ. [Τα πρόσωπα που εξυμνεί η Παλαιά Διαθήκη ανήκουν στην ανώτερη τάξη των πλουσίων και ευγενών, ενώ στην Καινή Διαθήκη πρωταγωνιστούν άσημοι και φτωχοί]. Στον κήπο του αρχοντικού της μαζεύονταν οι Ιουδαίοι και διεξάγονταν δίκες. Δυο δικαστές ηλικιωμένοι ερωτεύτηκαν τη Σωσάνα, βλέποντάς την κάθε μέρα να κάνει βόλτα στον κήπο. Κάποτε την είδαν να λούζεται και θέλησαν να αμαρτήσουν μαζί της. [Το θέμα της γυναίκας που λούζεται γυμνή και προκαλεί την ερωτική επιθυμία υπάρχει και στην ιστορία του Δαυίδ και της Βηρσαβεέ, όπου οι ένοχοι μένουν ατιμώρητοι.] Δεν τα κατάφεραν και την κατηγόρησαν ότι την είδαν να μοιχεύει με κάποιο νέο. Έτσι την καταδίκασαν σε θάνατο. Στο παλάτι του Ναβουχοδονόσορα είχε μεγάλη επιρροή ο Δανιήλ. Αυτός ανήκε στην ομάδα των Ιουδαίων ευγενών αιχμαλώτων που υπηρετούσαν ως ευνούχοι. Ο Δανιήλ επενέβη στην υπόθεση της Σωσάνας και δήλωσε:  «εγώ είμαι αθώος από το αίμα της» (Δανιήλ, Σωσάνα,46)  [και ο Πιλάτος στη  δίκη του Ιησού είπε: «είμαι αθώος από το αίμα του δικαίου τούτου» (Ματθ. ,κζ΄24).] Κατόπιν ανέκρινε χωριστά τον καθένα από τους κατηγόρους, ρωτώντας κάτω από ποιο δέντρο είδαν την κατηγορούμενη να μοιχεύει. Ο ένας απάντησε κάτω από σκίνο κι ο άλλος κάτω από πρινάρι. Η απάτη ξεσκεπάστηκε, η Σωσάνα σώθηκε και οι συκοφάντες καταδικάστηκαν σε θάνατο.

Ο Δανιήλ  αιχμάλωτος στη Βαβυλώνα

Το 3^ο έτος της βασιλείας του Ιωακείμ (605 π.Χ.) ο Ναβουχοδονόσορ κυρίευσε την Ιερουσαλήμ και ανέθεσε στον αρχιευνούχο του να διαλέξει αιχμάλωτους νέους Ισραηλίτες, για να υπηρετούν στο παλάτι, στη Βαβυλώνα. Ανάμεσα σ' αυτούς ήταν ο Δανιήλ, ο Ανανίας, ο Αζαρίας και ο Μισαήλ που πήραν τα αντίστοιχα βαβυλωνιακά ονόματα Βαλτάσαρ, Σεδράχ, Αβδεναγώ και Μισάχ. Ο Δανιήλ παρακάλεσε να επιτραπεί στην ομάδα του να μην τρώνε φαγητά που η  θρησκεία του θεωρεί ακάθαρτα και να  δοκιμασθούν επί 10 μέρες με όσπρια και νερό. Το διατροφικό πείραμα πέτυχε και ο βασιλιάς  έκρινε πως ήταν σε πολύ καλή φυσική κατάσταση και ανώτεροι σε ευφυΐα απ’όλους τους εξορκιστές και μάγους του βασιλείου του (α΄20). Ο Δανιήλ έγινε εξηγητής των ονείρων του βασιλιά και έμεινε στο παλάτι μέχρι το πρώτο έτος της βασιλείας του Κύρου, που κυρίευσε τη Βαβυλώνα και επέτρεψε την επιστροφή των αιχμαλώτων Εβραίων στην Ιερουσαλήμ (538 π.Χ) .

Τα όνειρα του Ναβουχοδονόσορα 

Το 2^ο έτος της βασιλείας του ο Ναβουχοδονόσορ είδε ένα τρομαχτικό όνειρο, αλλά το ξέχασε. Κάλεσε τους μάγους να το μαντέψουν κι επειδή δεν μπορούσαν, τους σκότωσε. Μόνο ο Δανιήλ μάντεψε το όνειρο και το εξήγησε. Ο βασιλιάς είχε δει ένα άγαλμα με κεφάλι χρυσό, σύμβολο της δικής του βασιλείας. Τα χέρια και το στήθος ήταν ασημένια και συμβόλιζαν την Περσική αυτοκρατορία. Η κοιλιά και τα χάλκινα μπούτια συμβόλιζαν την αυτοκρατορία του Μ. Αλεξάνδρου. Τα πόδια, από σίδερο και πηλό, ήταν τα ελληνιστικά βασίλεια των διαδόχων που δεν θα είχαν ενότητα και θα ήταν άλλα ισχυρά και άλλα εύθραυστα. Ένας βράχος, σύμβολο της βασιλείας του θεού, ξεκόλλησε από το βουνό, κτύπησε το άγαλμα στα πόδια, το έκανε σκόνη και κατόπιν έγινε βουνό και γέμισε τη γη. [Οι αυτοκρατορίες που διαδέχτηκαν η μια την άλλη στο κεφ. ζ΄ συμβολίζονται με τέσσερα θηρία και στο κεφ. η΄ με κριάρι η περσική και με τράγο η ελληνική. Οι χριστιανοί λένε ότι ο  βράχος που τις συνέτριψε  είναι ο Ιησούς]. Ο Ναβουχοδονόσορ έπεσε και προσκύνησε τον Δανιήλ (β΄46) και τον έκανε «ἄρχοντα τῶν ἐπαοιδῶν» (=μάγων) της Βαβυλώνας (δ΄9) [Οι βασιλιάδες της Ανατολής ποτέ δεν  προσκυνούσαν  υπήκοό τους. Αντίθετα, απαιτούσαν να προσκυνούνται σαν  θεοί. Ο Δανιήλ ήταν μάντης, εξηγητής ονείρων,  μάγος και επαοιδός (εξορκιστής), γι αυτό του δόθηκε το αξίωμα του αρχηγού των Χαλδαίων μάγων, αστρολόγων, που η φήμη τους δημιούργησε την ιστορία των τριών μάγων. Οι Εβραίοι μάγοι συνεργάζονταν με τους Χαλδαίους. Άλλωστε ο πατριάρχης τους, ο Αβραάμ, ήταν από την Ουρ της Χαλδαίας.]

Σε άλλο όνειρο ο Ναβουχοδονόσορ  είδε ένα δέντρο που έφτανε ως τον ουρανό και έτρεφε με τους καρπούς του τη γη. Άγγελος κατέβηκε από τον ουρανό και διέταξε να κοπεί το δέντρο, όχι όμως από τις ρίζες, να αλυσοδεθεί, να ζει με τα θηρία, να τρώει χόρτα και να έχει καρδιά θηρίου και όχι ανθρώπινη για επτά καιρούς! Ο Δανιήλ εξήγησε ότι δέντρο ήταν ο Ναβουχοδονόσορ, που θα εξοριστεί, θα κατοικεί με τα θηρία, θα τρώει χόρτο σαν βόδι, θα κοιμάται στην ύπαιθρο και θα ξαναγίνει βασιλιάς, όταν αναγνωρίσει την ουράνια εξουσία κι έτσι έγινε  μετά από 12 μήνες (ιστορικά δεν μαρτυρείται κάτι τέτοιο. Σύμφωνα με τον συγγραφέα Μ. Καλόπουλο ο Ναβουχοδονόσορ έπεσε θύμα των μάγων του παλατιού που τον δηλητηρίασαν με παραισθησιογόνα χόρτα, για να τον έχουν του χεριού τους). Το 18^ο έτος της βασιλείας του ο Ναβουχοδονόσορ (587 π.Χ.) οργάνωσε μια γιορτή και διέταξε τους υπηκόους του να προσκυνούν το χρυσό άγαλμά του. Οι «τρείς παίδες», Σεδράχ, Μισάχ και Αβδεναγώ δεν υπάκουσαν και τους έριξαν σε καμίνι πυρακτωμένο.  [Δεν συνελήφθη ο Δανιήλ, ενώ ήταν ομαδάρχης τους!] Οι τρεις νέοι δεν έπαθαν τίποτε, γιατί τους δρόσιζε ένας άγγελος, ενώ η φλόγα έκαψε τους Χαλδαίους που βρίσκονταν γύρω από το καμίνι. [Πιθανόν ο Δανιήλ  έπαιζε το ρόλο του αγγέλου  έχοντας στήσει ένα ψυχαγωγικό θέαμα, ως αρχιμάγος του παλατιού. Στα πανηγύρια μάγοι και ταχυδακτυλουργοί προσέφεραν τέτοιου είδους θεάματα]. Ο Ναβουχοδονόσορ πλησίασε το καμίνι (Πώς  δεν κάηκε, όπως οι άλλοι;) και διέταξε τους τρεις νέους να βγουν. Μετά έβγαλε διάταγμα να σκοτώνεται όποιος κακολογεί το Γιαχβέ και να δημεύεται η περιουσία του.

Το δείπνο του Βαλτάσαρ

 Ο Βαλτάσαρ, γιος και διάδοχος του Ναβουχοδονόσορα κάλεσε χίλιους μεγιστάνες σε δείπνο και σέρβιρε κρασί στα χρυσά και αργυρά σκεύη του Ναού του Σολομώντα. [Γιος και διάδοχος του Ναβουχοδονόσορα δεν ήταν ο Βαλτάσαρ, αλλά ο Αμέλ Μαρδούκ (562-560 π.Χ) που δολοφονήθηκε. Ο Βαλτάσαρ ήταν γιος του τελευταίου βασιλιά  της Βαβυλώνας, του Ασσύριου Ναβονίδη (555-539 π.Χ) που με τις θρησκευτικές του μεταρρυθμίσεις δυσαρέστησε τους ιερείς του θεού Μαρντούκ κι αυτοί συμμάχησαν με τον Κύρο, βασιλιά των Περσών. Για 10 χρόνια ο Ναβονίδης αυτοεξορίστηκε  στην έρημο της Σαουδικής Αραβίας και στη θέση του άφησε τον Βαλτάσαρ, τον οποίο σκότωσε ο κυβερνήτης της Βαβυλώνας, όταν ο Κύρος μπήκε στην πόλη (539 π.Χ.). Αρχαιολογικά ευρήματα, όπως ο «κύλινδρος του Κύρου», μαρτυρούν για τον Ναβονίδη]. Ενώ οι συνδαιτυμόνες διασκέδαζαν,  ανθρώπινα δάκτυλα έγραψαν στον τοίχο: «μανή, θεκέλ, φάρες». Οι μάγοι δεν μπόρεσαν να εξηγήσουν τις λέξεις. Η μάνα του βασιλιά είπε να ρωτήσουν τον Δανιήλ, «άρχοντα των εξορκιστών, μάγων, Χαλδαίων και γαζαρηνών» (=αστρολόγων, ε΄11) και αυτός είπε ότι  σημαίνουν: ο θεός μέτρησε και συμπλήρωσε τη βασιλεία σου, την ζύγισε και βρέθηκε ελλιπής, την διαίρεσε και την έδωσε στους Μήδους και τους Πέρσες! Την ίδια νύχτα ο Βαλτάσαρ δολοφονήθηκε και ο Δαρείος που ήταν 62 ετών έγινε βασιλιάς και έκανε ανώτατο άρχοντα τον Δανιήλ (κεφ.στ΄). [Ο «Δανιήλ» μπέρδεψε τον Κύρο Β΄,κατακτητή της Βαβυλώνας με τον Δαρείο Α΄ που το 539, όταν καταλύθηκε η Βαβυλωνιακή αυτοκρατορία, ήταν 11 ετών και όταν έγινε βασιλιάς (521 π.Χ.) ήταν 29 ετών, και όχι 62. Αυτή η διήγηση του βιβλίου "Δανιήλ" αφήνει να εννοηθεί η συνωμοσία των μάγων της Βαβυλώνας και η συνεννόησή τους με τον Κύρο για τη δολοφονία του Βαλτάσαρ και την παράδοση της πόλης στους Πέρσες, στην οποία ο Δανιήλ έπαιξε σημαντικό ρόλο, γι αυτό ανταμείφθηκε γενναιόδωρα από τον Πέρση βασιλιά.]

Τα τέσσερα θηρία:

 Το 1^ο έτος της βασιλείας του Βαλτάσαρ ο Δανιήλ ονειρεύτηκε ότι οι 4 άνεμοι τάραξαν τη θάλασσα και βγήκαν 4 θηρία: λέαινα με φτερά αετού και πόδια και καρδιά ανθρώπου (Βαβυλωνιακή αυτοκρατορία). Αρκούδα που έτρωγε σάρκες (Περσική αυτοκρατορία). Λεοπάρδαλη (αυτοκρατορία του Μ. Αλεξάνδρου) με 4 φτερά πετεινού και 4 κεφάλια (ελληνιστικά βασίλεια και οι αρχηγοί τους) κι ένα θηρίο με 10 κέρατα (Δεν πρόκειται για τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, αλλά την αυτοκρατορία των Σελευκιδών και  10 βασιλείς της, από τον ιδρυτή  Σέλευκο Α΄ (305-281 π.Χ.) μέχρι το Δημήτριο Α΄ (162-150 π.Χ.), που το 160 π.Χ. ανέκτησε τη Βαβυλώνα και νίκησε τους «αγίους του θεού» Μακκαβαίους).  Ανάμεσα στα κέρατα του θηρίου φύτρωσε ένα μικρό ξερριζώνοντας 3 κέρατα. Αυτό είχε μάτια και στόμα που καυχιόταν και συμβολίζει έναν κακό βασιλιά που θα ταπεινώσει 3 προηγούμενους,  θα νικήσει τους  αγίους  και θα θελήσει ν’ αλλάξει το Νόμο. Θα εξουσιάσει «ἕως καιροῦ καὶ καιρῶν καὶ ἥμισυ καιροῦ» (ζ΄25), ώσπου ο παλαιός των ημερών να τον εξολοθρεύσει και να δώσει τη βασιλεία στους αγίους του (ζ΄ 18). [Το μικρό κέρατο είναι ο Αντίοχος Δ΄ Επιφανής (175-164 π.Χ). Πήρε την εξουσία, όταν δολοφονήθηκαν ο Σέλευκος Δ΄ και ο γιος του. Υποστήριζε ότι είναι ενσάρκωση του Δία και απαιτούσε να λατρεύεται σαν θεός στο Ναό. Το 167 π.Χ. λεηλάτησε την Ιερουσαλήμ και απαγόρευσε τη λατρεία του Γιαχβέ. Οι Μακκαβαίοι επαναστάτησαν (167 πΧ.) και δημιούργησαν ανεξάρτητο ιουδαϊκό κράτος, το βασίλειο του θεού.] Ακολουθεί η «Ημέρα της Κρίσεως»: Θρόνοι στήθηκαν και ο θεός λευκοντυμένος και ασπρομάλλης κάθισε. Μπροστά του κυλούσε πύρινος ποταμός. Χίλιες χιλιάδες τον υπηρετούσαν και μύριες μυριάδες παραστέκονταν. Έγινε δικαστήριο και ανοίχτηκαν βιβλία. Κάποιος σαν υιός ανθρώπου (ο μεσσίας) πάνω σε σύννεφα οδηγήθηκε με τιμές από τους αγγέλους μπροστά του και του δόθηκε η αιώνια βασιλεία του κόσμου.(ζ΄9-14). [εδώ το ρόλο του μεσσία παίζει ο Ιούδας Μακκαβαίος που οι οπαδοί του πίστευαν ότι είναι ο εκλεκτός του θεού που θα ιδρύσει την επίγεια βασιλεία του.]

Κριάρι και τράγος

 Ο Δανιήλ το 3^ο έτος της βασιλείας του Βαλτάσαρ  είδε ένα όραμα κοντά στον ποταμό Ουβάλ, στα Σούσα, πρωτεύουσα των Περσών. [Η παρουσία του στα Σούσα, λίγο πριν η Βαβυλώνα παραδοθεί στους Πέρσες από τους μάγους του παλατιού, ξεσκεπάζει το ρόλο του στη συνωμοσία]. Στο όραμά του είδε ένα κριάρι με ένα κέρατο ψηλότερο από το άλλο κι έναν τράγο  με ένα κέρατο ανάμεσα στα μάτια που ήρθε από τα ΝΔ, κτύπησε το κριάρι, του έσπασε τα κέρατα και το ποδοπάτησε. Το  κέρατο του τράγου έσπασε και φύτρωσαν άλλα 4. Ένα κέρατο έφτασε ως τον ουρανό κι έριξε ένα μέρος των δυνάμεων του ουρανού και των άστρων και  ερημώθηκε το θυσιαστήριο  επί 2300 μερόνυκτα. Ο άγγελος Γαβριήλ εξήγησε  στο Δανιήλ ότι κριάρι είναι ο βασιλιάς των Περσών και τράγος ο βασιλιάς των Ελλήνων. Το κέρατο του τράγου είναι ο 1^ος βασιλιάς (Δαν. η΄21). [ο Μ. Αλέξανδρος εικονίζεται στα νομίσματα με κέρατα κριού, σύμβολο του Άμμωνα-Ρα, του οποίου ο αρχιερεύς τον προσφώνησε παιδί του Δία]. Αυτόν  θα διαδεχθούν 4 βασιλιάδες [ιδρυτές των ελληνιστικών βασιλείων: Μακεδονίας: Αντίγονος Α΄, Περγάμου: Φιλέταιρος, Σελευκιδών: Σέλευκος Α΄ και Αγύπτου: Πτολεμαίος Α΄]. Προς το τέλος της βασιλείας τους θα εμφανιστεί ένας πανούργος βασιλιάς και θα καταστρέψει το λαό του θεού [Ο Αντίοχος Δ΄ ο Επιφανής  το 167 π.Χ. έκτισε βωμό του Δία στο Ναό και απαγόρευσε τα ιουδαϊκά έθιμα].

Σενάρια για το τέλος

Ο συγγραφέας συνδυάζει γεγονότα του τέλους της αιχμαλωσίας (6^ος αι. π.Χ.), γεγονότα της εποχής του (2^ος αι. π.Χ.) και προφητείες για τα μελλούμενα. Θεωρεί τον Δαρείο Α΄(521-486 π.Χ.) «γιο του Ασουήρου από του σπέρματος των Μήδων» (Δαν., θ΄1), ενώ ήταν γιος του Πέρση σατράπη της Παρθίας Υστάσπη. Αγνοεί ότι το 521 π.Χ ο Δαρείος διαδέχτηκε τον Καμβύση Β΄, γιο του ιδρυτή της Περσικής αυτοκρατορίας Κύρου του Μεγάλου, και βάζει τον Δανιήλ αυτό το χρόνο να μελετά την προφητεία του Ιερεμία  ότι η αιχμαλωσία θα διαρκούσε 70 έτη και να προσεύχεται για τον τερματισμό της, όταν είχε λήξει ήδη με διάταγμα του Κύρου, το 538 π.Χ. [Ο Ιερεμίας, έμπιστος του Ναβουχοδονόσορα, είχε μείνει στην Ιερουσαλήμ με λίγους φτωχούς Ιουδαίους. Από εκεί  έστελνε τις προφητείες του στη Βαβυλώνα, όπου πρωτοστατούσε ο Δανιήλ, ο Βαρούχ,  ο Σοφονίας  και άλλοι αριστοκράτες Εβραίοι.] Ο  Γαβριήλ εμφανίστηκε στον Δανιήλ και του είπε ότι η αιχμαλωσία (597-538 π.Χ.) θα συντμηθεί σε 70 εβδομάδες (1 χρόνο και 125 μέρες) [Κατά τον Πειραιώς Σεραφείμ πρόκειται για  490 χρόνια, χωρισμένα σε 3 περιόδους. Η 1^η αρχίζει το 455 π.Χ. με το διάταγμα ανοικοδόμησης της Ιερουσαλήμ (όμως αυτό εκδόθηκε από τον Κύρο το 538 π.Χ). Κατά την τελευταία περίοδο εμφανίζεται ο μεσσίας.] Στο διάστημα 69 εβδομάδων από την έκδοση του διατάγματος για την ανοικοδόμηση θα γίνει αποκατάσταση της δικαιοσύνης, θα σφραγισθούν τα οράματα και οι προφητείες, θα χρισθεί ο άγιος των αγίων (θ΄24), θα επιστρέψουν οι αιχμάλωτοι και θα οικοδομηθεί η πλατεία και το τείχος. Στο τέλος της  62^ης  εβδομάδας  θα φονευθεί ο ηγέτης που πήρε το χρίσμα (εννοεί τον Ιούδα Μακκαβαίο), χωρίς να έχει φταίξει και θα γίνει κατακλυσμός και πόλεμος. Στα μισά της τελευταίας εβδομάδας θα σταματήσουν θυσίες και σπονδές και θα εγκατασταθεί στο πτερύγιο του ιερού το «βδέλυγμα των ερημώσεων» (θ΄27), ώσπου να συμπληρωθεί ορισμένος χρόνος. [Βδέλυγμα της ερημώσεως την εποχή της βαβυλωνιακής αιχμαλωσίας ήταν η βεβήλωση του Ναού από τον Ναβουχοδονόσορα. Επί Μακκαβαίων ήταν η εγκατάσταση βωμού του Δία στο Ναό από τον Αντίοχο Δ΄ Επιφανή, το 167 π.Χ. και η θυσία χοίρου. Επί Ιησού ήταν η είσοδος στο Ναό ρωμαϊκών εμβλημάτων (Ματθ. κδ΄15). Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος σε ομιλία του στον Ματθαίο, θεωρεί βδέλυγμα ερημώσεως τον ανδριάντα του Ρωμαίου αυτοκράτορα που μετά την άλωση της Ιερουσαλήμ στήθηκε στο Ναό. Από την εποχή του Παύλου μέχρι τώρα οι χριστιανοί θεωρούν ως βδέλυγμα ερημώσεως τον "Αντίχριστο" και κάποιοι  το μουσουλμανικό τέμενος του Ομάρ. Η καταστροφή του 70 μ.Χ. ήταν για τους Ιουδαίους το τέλος του κόσμου.]  Το 3^ο έτος της βασιλείας του Κύρου  [556 π.Χ.] ο Δανιήλ  είδε στον Τίγρη ποταμό έναν άγγελο, που του είπε ότι κατά τις έσχατες ημέρες ο  4^ος βασιλιάς των Περσών θα εκστρατεύσει εναντίον των Ελλήνων (ια΄2) [κατά των Ελλήνων εξεστράτευσαν και ηττήθηκαν ο Δαρείος Α΄ στο Μαραθώνα το 490 και ο γιος του Ξέρξης στη Σαλαμίνα το 480 π.Χ]. Μετά θα επικρατήσει άλλος ισχυρός βασιλιάς (Μ. Αλέξανδρος), που θα συντριβεί και το βασίλειό του θα διαιρεθεί στους 4 ανέμους (4 βασίλεια).  [Σύμφωνα με τη Βίβλο, κάθε έθνος έχει τον άγγελό του. Ο άγγελος της Βαβυλώνας είπε στον Δανιήλ ότι ο άγγελος του βασιλείου των Περσών τον ενοχλούσε και ο άγγελος των Εβραίων Μιχαήλ ήρθε να τον βοηθήσει (ι΄13, 21) και ότι ενισχύθηκε το 1^ο έτος του Κύρου (ια΄1) και  θα πολεμήσει με τον άγγελο των Περσών. Όταν έφυγε, ερχόταν ο άγγελος των Ελλήνων… Ο Γιαχβέ ήταν ανώτατος άρχων του εβραϊκού λαού, αλλά τον αντιπροσώπευε ο  Μιχαήλ]. Η κόρη του βασιλιά του Νότου (Αιγύπτου) θα παντρευτεί το βασιλιά του Βορρά (Συρίας), αλλά θα φονευθεί αυτή, η κόρη της και ο υποστηρικτής της [Γνώριζε ο συγγραφέας ότι ο Πτολεμαίος Β΄ο Φιλάδελφος, βασιλιάς της Αιγύπτου,  έδωσε στον Αντίοχο Β΄της Συρίας σύζυγο την κόρη του Βερενίκη (252 π.Χ.)  Το 246 πέθανε ο Πτολεμαίος και ο Αντίοχος ξαναπήρε την πρώτη γυναίκα του, Λαοδίκη, κι απομάκρυνε τη Βερενίκη. Την ίδια χρονιά πέθανε κι αυτός και με εντολή της Λαοδίκης δηλητηριάστηκε η Βερενίκη και ο γιος της]. Ένας συγγενής της θα νικήσει το βασιλιά του Βορρά [Ο αδελφός της Βερενίκης, Πτολεμαίος Γ΄, για να εκδικηθεί το φόνο της, έκανε τον 3^ο Συριακό πόλεμο, κατά τον οποίο λεηλάτησε την Αντιόχεια]. Θα γίνουν εχθροπραξίες μεταξύ Βορρά και Νότου [οι 6 Συριακοί Πόλεμοι: 274-168 π.Χ.] Θα σκοτωθεί ο Ιουδαίος αρχιερέας [ο αρχιερέας Ονίας  θανατώθηκε από άνθρωπο του Αντιόχου Δ΄ (Β΄Μακκαβ.,δ΄33-35)] και θα ταπεινωθεί ο βασιλιάς του Βορρά από τους Κίτιους (Κύπριοι) [Κατά την ελληνιστική περίοδο διεκδικούσαν την Κύπρο οι βασιλείς  της Συρίας και της Αιγύπτου. Οι τελευταίοι υπερίσχυαν μέχρι το 30 π.Χ. που πέρασε στη ρωμαϊκή κυριαρχία]. Ο βασιλιάς του Βορρά θα προσεταιρισθεί τους παραβάτες της Διαθήκης (ια΄30) [εννοεί 2 εξελληνισμένους Ιουδαίους, Ιάσονα και Μενέλαο, που ο Αντίοχος Δ΄ ο Επιφανής  έκανε αρχιερείς αντί χρημάτων. Ο Ιάσονας εξελλήνισε την Ιερουσαλήμ και ο Μενέλαος έκλεψε χρυσά σκεύη από το Ναό (Β΄Μακκαβ. δ΄ 32)]. Θα βεβηλώσει το Ναό και  «θα καυχηθεί πως είναι ανώτερος από τους άλλους θεούς» (ια΄36). Θα δοξάζει μόνο το θεό του πολέμου Μαζωείν. Θα συντρίψει την Αίγυπτο και θα εισβάλει στη χώρα Σαβεί  (Παλαιστίνη). Θα στήσει τη σκηνή του ανάμεσα στις δύο θάλασσες (Μεσόγειο και Νεκρά). Θα σηκωθεί τότε ο άρχων Μιχαήλ, προστάτης των Εβραίων, και θα γίνει θλίψη που όμοιά της δεν ξανάγινε. Οι Εβραίοι και όσοι είναι γραμμένοι στο βιβλίο του θεού θα σωθούν. Οι νεκροί θα αναστηθούν άλλοι για να ζήσουν αιώνια και άλλοι για να καταισχύνονται αιώνια και οι δίκαιοι θα λάμπουν σαν άστρα. (ιβ΄2-3). Ο άγγελος είπε στο Δανιήλ να σφραγίσει το βιβλίο ως τον καιρό της συντέλειας, που θα πληθυνθεί η γνώση και ορκίστηκε στο θεό με τα χέρια ψηλά ότι αυτά θα συντελεσθούν, όταν τελειώσει η διασπορά των Εβραίων, «εἰς καιρὸν καιρῶν καὶ ἥμισυ καιροῦ·»(ιβ΄7) [σκόπιμη ασάφεια, για να ερμηνεύεται η προφητεία με πολλούς τρόπους]. Από το βδέλυγμα της ερημώσεως θα περάσουν 1290 μέρες δοκιμασίας και θα είναι ευτυχής αυτός που θα υπομείνει μέχρι τις 1335 μέρες.  Θα επακολουθήσει ανάσταση των νεκρών και  Κρίση. Το βιβλίο του Δανιήλ τελειώνει με την ακόλουθη διήγηση.

Βηλ και δράκων

Ο Βηλ ήταν  θεός των Βαβυλωνίων, που κάθε μέρα -σύμφωνα με τους 70 ιερείς του- έτρωγε σιμιγδάλι και 40 πρόβατα κι έπινε κρασί. Ο διάδοχος του Αστυάγη Κύρος ο Πέρσης(ιγ΄α΄), φίλος του Δανιήλ, πίστεψε ότι το είδωλο είναι ζωντανό. [Ο συγγραφέας αγνοεί ότι ο Αστυάγης ήταν βασιλιάς των Μήδων και όχι των Περσών, παππούς του Κύρου Β΄ που δεν τον διαδέχθηκε αλλά τον καθαίρεσε και ένωσε τη Μηδία  με την Περσία  (549 π.Χ.)]. Ο Δανιήλ έβαλε να ρίξουν κρυφά στο πάτωμα του ναού στάχτη. Το βράδυ οι  ιερείς με τις γυναίκες και τα παιδιά τους μπήκαν από κρυφό πέρασμα και έφαγαν τις προσφορές. Ο Κύρος βλέποντας τα ίχνη τους στο πάτωμα κατάλαβε την απάτη και διέταξε να θανατωθούν, ενώ ο Δανιήλ κατέστρεψε το είδωλο. Μετά σκότωσε έναν ιερό δράκο ταΐζοντάς τον μπιφτέκια από πίσσα, λίπος και τρίχες. Οι Βαβυλώνιοι θύμωσαν και απείλησαν να σκοτώσουν τον Κύρο, αν δεν τους παραδώσει τον Δανιήλ. Ο Κύρος τον παρέδωσε και τον έβαλαν 6 μέρες στο λάκκο 7 λεόντων. Ένας άγγελος σήκωσε από τα μαλλιά τον προφήτη Αμβακούμ, ενώ πήγαινε φαγητό στους θεριστές του χωραφιού του στην Ιουδαία. Τον έφερε στη Βαβυλώνα πάνω από το λάκκο και ο Αμβακούμ φώναξε: -Δανιήλ, Δανιήλ, πάρε το φαγητό που σου έστειλε ο θεός. Μετά ο άγγελος τον ξανάφερε στην Ιουδαία με άδεια κατσαρόλα. Την 7^η μέρα ο βασιλιάς βρήκε ζωντανό τον Δανιήλ, τον έβγαλε από το λάκκο κι έριξε στα λιοντάρια τους κατηγόρους του. Παραλλαγή του μύθου βρίσκεται στο κεφ. στ΄, όπου ο Δανιήλ ρίχνεται στο λάκκο των λεόντων από τους υπηρέτες του Δαρείου, γιατί δεν εφάρμοσε το διάταγμα να μην ζητούν οι υπήκοοι επί 30 μέρες καμιά χάρη από θεό ή άνθρωπο. Η κατάληξη είναι ίδια, με τους κατηγόρους του Δανιήλ να κατασπαράζονται από τα λιοντάρια συν γυναιξί και τέκνοις.