Θεοδικία

Πολλοί θρησκευόμενοι –όχι μόνο χριστιανοί-  πιστεύουν στο δόγμα της θεοδικίας. Υποστηρίζουν ότι ο θεός οργίζεται και τιμωρεί τους αμαρτωλούς εξαπολύοντας φυσικές καταστροφές, σεισμούς, λιμούς, καταποντισμούς, πυρκαγιές, επιδημίες και άλλα κακά, που γι αυτό το λόγο ονομάστηκαν θεομηνίες. Τα ιερά Βιβλία είναι γεμάτα από εδάφια που απειλούν τους πιστούς με παραδειγματικές τιμωρίες, αν παρεκκλίνουν από την πίστη τους. Κυριότερη από αυτές τις απειλές είναι η πύρινη Κόλαση, που αποτελεί σημαντικό στοιχείο του χριστιανικού κηρύγματος. Ο Χριστός των ευαγγελίων χρησιμοποίησε εκφράσεις όπως: πυρ εξώτερο, γέενα πυρός, πυρ αιώνιο ετοιμασμένο για το διάβολο και τους αγγέλους του και κάμινος πυρός καιομένη, όπου ρίχνονται οι άπιστοι σαν ξερές κληματόβεργες. Ο Παύλος προειδοποιεί ότι η μετάληψη των μυστηρίων από αναξίους επιφέρει αρρώστιες και θανάτους. Οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς συνεχίζουν και εμπλουτίζουν την ιδέα της θεοδικίας και οι υμνογράφοι την εκλαϊκεύουν με τροπάρια («ρύσαι ημάς πειρασμού, βαρβαρικής αλώσεως και πάσης άλλης πληγής, δια πλήθος, Κόρη, παραπτώσεων, επιούσης βροτοίς αμαρτάνουσιν», (δηλ. σώσε μας, Κόρη, από πειρασμό, εχθρική άλωση και κάθε άλλη πληγή που οφείλεται στα παραπτώματά μας και έρχεται εναντίον των ανθρώπων που αμαρτάνουν). Πάνω σ’ αυτό το δόγμα στηρίχθηκε η θρησκευτική βία που είχε πάμπολλα θύματα, κυρίως τη Μεσαιωνική περίοδο. Ο χριστιανισμός από την εμφάνισή του μέχρι σήμερα έχει υποστεί πολλές μεταλλάξεις. Αιώνες εξέλιξης και προσαρμογής έχουν μεσολαβήσει για να κατευνασθεί η αδιαλλαξία και ο φανατισμός που επικρατούσαν κάποτε. Υπολείμματα θρησκευτικού φανατισμού υπάρχουν και σήμερα. Σε γενικές γραμμές όμως επικρατεί μετριοπάθεια και τάση συμπόρευσης με το κοσμικό πνεύμα. Η εκδικητικότητα που ικανοποιείται με το άδικο δόγμα της θεοδικίας που πλήττει δικαίους και αδίκους, μεγάλους και μικρούς, έχει υποχωρήσει, δίνοντας τόπο στην διάδοση του κηρύγματος της αγάπης και της συγχωρητικότητας. Η Βίβλος παλαιότερα –όταν ερμηνευόταν κατά γράμμα- είχε δώσει το δικαίωμα για ακραίες συμπεριφορές και είχε ευλογήσει σφαγές και βιαιοπραγίες. «Αγίασε αυτούς την ημέρα της σφαγής τους», προτρέπει ο Ιερεμίας  (ΙΒ΄3), παρουσιάζοντας το φόνο των «ασεβών» σαν τρόπο εξαγνισμού. "Σφάξτε μπροστά μου τους εχθρούς μου, που δεν θέλησαν να γίνω βασιλιάς τους", διατάζει ο Χριστός (Λουκά, ιθ΄27). Οι εκκλησιαστικοί πατέρες συμφώνησαν ότι η σάρκα που καταστρέφεται από βασανιστήρια αγιάζει» και «προσωρινή τιμωρία μπορεί να αποτρέψει αιώνια καταδίκη» (Ιερώνυμος, Κατά Βιγιλάντιου, ο οποίος απαγόρευσε τη λατρεία των λειψάνων, Επιστολή 109).  Στην εποχή μας υπάρχουν δυστυχώς ακόμη πιστοί που  ισχυρίζονται ότι ο θεός προκαλεί αρρώστιες και καταστροφές, για να σωφρονίσει τους ανθρώπους.  Είναι κι αυτό μια περίπτωση ίωσης του μυαλού από αρχαίες δεισιδαιμονίες-ιούς που θα εξαλειφθεί, όταν εκλείψουν οι φορείς της.