Αναζητώντας σωτήρα

Όλα στραβά πάνε σ’ αυτόν τον πλανήτη από καταβολής κόσμου, λες και κατασκευάστηκε από ατζαμή μάστορα. Όσο κι αν ονομάζεται "ευφυές" το κοσμικό σχέδιο, η πραγματικότητα αποκαλύπτει ότι πάμε κατά διαβόλου. Έτσι προέκυψε η ιδέα ότι χρειαζόμαστε επειγόντως σωτήρα, ένα υπερφυσικό ον με άπειρη δύναμη, για να νικήσει τις δυνάμεις του κακού και με άπειρη αγαθότητα για να σώζει τους ανθρώπους από κάθε κακό και να αναδημιουργήσει το σύμπαν αποφεύγοντας τα κατασκευαστικά λάθη του παρόντος. Οι ευσεβείς πόθοι έγιναν θρησκείες με εκατομμύρια πιστούς, που προσδοκούν τη σωτηρία του κόσμου. Ανάμεσα στα είδη που επιβίωσαν κατά τη μακραίωνη πορεία της εξέλιξης το είδος μας κυριάρχησε και απειλεί με εξαφάνιση το περιβάλλον. Άπληστο, φθονερό, γεμάτο έπαρση και πάθη, εκμεταλλεύεται στο έπακρο ό,τι υποτάσσει. Καταναλώνει σαν να πρόκειται να πεθάνει αύριο και θησαυρίζει σαν να πρόκειται να ζει για πάντα. Νομίζει πως είναι το εκλεκτό δημιούργημα ενός τέλειου θεού, προορισμένο να εξουσιάζει τη γη και τα πλάσματά της. Και τι είναι στην πραγματικότητα; Ένας πεπτικός σωλήνας συνδεδεμένος μ’ ένα σάκκο ακαθαρσίες κι ένα βιουπολογιστή, το μυαλό, που του υπαγορεύει τι να κάνει για να διαιωνίσει τα γονίδιά του.  Μια από τις πολλές παραλλαγές του βασικού μοντέλου σύμφωνα με το οποίο δομούνται όλοι οι γήινοι οργανισμοί. Οι άνθρωποι δεν ανήκουν όλοι στην ίδια ποιοτική κατηγορία. Διαβαθμίζονται κλιμακωτά από την κτηνώδη κατάσταση ως τη θεϊκή τελειότητα. Πόσα χρόνια χρειάστηκαν για να φτάσουμε από το επίπεδο του ανθρωποειδούς στο επίπεδο του χόμο σάπιενς; Ίσως άλλα τόσα πικρά και ματωμένα χρόνια χρειαστούν για ν' ανεβεί το είδος μας σ’ ένα ανώτερο επίπεδο.  Η κακή χρήση της ενέργειας και της τεχνολογίας, η κατασκευή πυρηνικών και βιοχημικών όπλων, φέρνει όλο και πιο κοντά την ανθρωπότητα στον όλεθρο. Φτάσαμε ήδη στο παρά πέντε, με ηλίθιους άρχοντες υποκινούμενους από άπληστα αρπακτικά του παγκόσμιου πλούτου. Ποιος θα σταματήσει τους άδικους πολέμους; Ποιος θα συντρίψει την αλαζονεία των ισχυρών; Άτομα και λαοί φαντασιώνονται έναν υπερφυσικό προστάτη, που η πανίσχυρη επέμβασή του θα άρει τα αδιέξοδα. Τέτοιος ρόλος δόθηκε κατά καιρούς στον Προμηθέα, τον Ηρακλή, το Ζωροάστρη, το Βούδα, τον Ιησού... Τα πλήθη είναι έτοιμα να λατρεύσουν εκείνον που θα υποδυθεί πειστικά το ρόλο του σωτήρα. Η χριστιανική εκδοχή  του θεού που γίνεται άνθρωπος για να σώσει την ανθρωπότητα –αν και τα αποτελέσματα δείχνουν αποτυχία του πειράματος-  αποκαλύπτει την ανάγκη το πρόβλημα της σωτηρίας να επιλυθεί από τον ίδιο τον άνθρωπο. Είναι σειρά του να πάρει τη θέση του θεού για ν' αντιμετωπίσει υπεύθυνα τους εφιαλτικούς κινδύνους που καταστρέφουν τον κόσμο του.    Οι λαοί  πιστεύουν και ελπίζουν. Μόνο έτσι μπορούν ν’ αντέξουν τον παραλογισμό της ζωής και την ύπαρξη σ’ ένα κόσμο όπου συμβαίνουν απαίσια και τρομακτικά γεγονότα, κολαστήριο για πολλούς άτυχους, παράδεισο για  λίγους τυχερούς. Αυτά που γράφουν τα ιερά βιβλία δεν τα διαβάζουν ή δεν τα καταλαβαίνουν ή τα διαβάζουν  επιλεκτικά και τα ερμηνεύουν κατά βούληση. Καθένας πιστεύει εκείνο που ενδόμυχα επιθυμεί να πιστέψει, ότι ο θεός του είναι ο μόνος αληθινός και θα τον σώσει από τους κινδύνους. Όταν η πραγματικότητα διαψεύδει αυτές τις πεποιθήσεις, ο πιστός αρνείται να παραδεχτεί τη σκληρή αλήθεια και εφευρίσκει μύριες προφάσεις για να πείσει τον εαυτό του και τους άλλους ότι η πίστη του είναι αλάνθαστη. Όταν οι ελπίδες του σταυρώνονται και θάβονται, εκείνος τις κατεβάζει από το σταυρό και τις ανασταίνει με τη φαντασία του. Κλείνει τ’ αυτιά στη φωνή της λογικής η οποία ξεσκεπάζει τα ιερά ψέματα που τρέφουν τις ελπίδες για σωτηρία, δικαιοσύνη και αιώνια ευτυχία. Και περνούν αιώνες, περνούν χιλιετίες χωρίς ν’ αλλάζει τίποτε στο σάπιο κόσμο μας. Και ούτε οι κρότοι των πυροτεχνημάτων, ούτε οι αλλαλαγμοί των κωδωνοκρουσιών ούτε οι θριαμβολογίες των ιεροκηρύκων μπορούν ν’ αναστήσουν τις σταυρωμένες ελπίδες του κόσμου, που μπροστά τους κλαίει απαρηγόρητα η αλήθεια, έρημη και μαυροντυμένη, όταν σβήνουν τα φώτα της γιορτής.