Σχόλια για τη σταύρωση και την ανάσταση

Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση  ο Ιησούς σταυρώθηκε  33 ετών, το έτος 33 μ.Χ., για να ταιριάζει με την ηλικία του Μ. Αλέξανδρου. Αν γεννήθηκε κατά την απογραφή του Κυρηνίου, το 6 μ.Χ, όπως γράφει ο «Λουκάς», τότε  σταυρώθηκε το 39 μ.Χ, που ο Καλιγούλας εξόρισε τον τετράρχη Γαλιλαίας Ηρώδη– Αντύπα στη Λυών, αυτόν που αποκεφάλισε τον Ιωάννη Βαπτιστή κι είχε σχέση με τη γυναικαδέλφη του Ηρωδιάδα. Επομένως δεν αληθεύει ότι ο Πιλάτος είχε στείλει τον Ιησού στον Ηρώδη- Αντύπα για ανάκριση πριν σταυρωθεί (Λουκά κγ΄5-16). Ο  Πιλάτος διορίστηκε επίτροπος στην Ιουδαία από τον Τιβέριο το 26 μ.Χ. Το 36 μ.Χ. ένα επεισόδιο τερμάτισε άδοξα την καριέρα του. Στη Σαμάρεια κάποιος «προφήτης» συγκέντρωσε κόσμο με την υπόσχεση να τους δείξει πάνω στο λόφο Γαριζείν τα ιερά σκεύη του Μωυσή. Ο Πιλάτος με το ιππικό του σκότωσε πολλούς από τους συγκεντρωμένους. Οι Σαμαρείτες διαμαρτυρήθηκαν για το μακελειό στον Βιτέλλιο,  ηγεμόνα της Συρίας κι εκείνος διέταξε τον Πιλάτο να πάει στη Ρώμη και να απολογηθεί στον Τιβέριο. Το ίδιο έτος (36 μ.Χ) έληξε και η θητεία του αρχιερέα Καϊάφα. Για τα γεγονότα και τον εμφύλιο σπαραγμό που συντάρασσαν τότε την Παλαιστίνη σιωπούν τα ευαγγέλια, λες κι έχουν γραφτεί σε άλλο τόπο και χρόνο.  Γράφουν ότι το Συνέδριο των αρχιερέων (Σανχεντρίν) συνεδρίασε την  επομένη της σύλληψης  του Ιησού, όμως συνεδριάσεις δεν γίνονταν σε μέρες γιορτής. Συνήθης ποινή για παράβαση του μωσαϊκού νόμου ήταν λιθοβολισμός (όπως του Στέφανου). Η σταύρωση ήταν ρωμαϊκή ποινή για επαναστάτες. Αποκλείεται να είπαν οι Ιουδαίοι στον Πιλάτο «ημίν ουκ έξεστι αποκτείναι ουδένα» (Ιωάν., 8:31), γιατί ο μωσαϊκός νόμος είναι γεμάτος από θανατικές ποινές, ακόμα και για μικρά φταιξίματα, όπως ανυπακοή στους γονείς, προφορά του ονόματος του θεού,  εργασία του Σαββάτου, αυνανισμός… Δεν μαρτυρείται από ιστορική πηγή έθιμο να απελευθερώνεται το Πάσχα θανατοποινίτης και μάλιστα αρχιληστής. Ο σεισμός που κατά το Ματθαίο συνέβη, όταν πέθανε ο Ιησούς, δεν μαρτυρείται από συγγραφείς που κατέγραφαν τέτοια φαινόμενα, όπως ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος. Ακόμα και έκλειψη ηλίου να είχε γίνει δεν θα είχε τρίωρη διάρκεια (Ματθ., κζ:45, Μαρκ., ιε΄:33, Λουκά: κγ:44 από 6^ης ώρας =12 μεσημέρι, έως 9^ης =3 μ.μ.).[ώρες: 1^η= 6 πμ.,  3^η=  9 πμ.,  5^η =11 πμ., 6^η = 12 μμ., 9^η = 3 μμ.… Οι χριστιανοί αφιέρωσαν την 3^η ώρα στην κάθοδο του Αγίου Πνεύματος, την 6^η στη σταύρωση και την  9^η  στην κάθοδο του Χριστού στον Άδη.] Ο Ευσέβιος Καισαρείας υποστηρίζει ότι ο Θαλλός και ο Φλέγων (2^ος και 3^ος αι. μ.Χ.) στα χαμένα ιστορικά τους έργα ανέφεραν  έκλειψη ηλίου που συνέπιπτε με τη σταύρωση. Αυτή η πληροφορία δεν έχει διασταυρωθεί. Είναι απίθανο να διαρκέσει μια ολική έκλειψη  3 ώρες και να σκοτεινιάσει όλη η γη. Διαρκεί γύρω στα 7,30 λεπτά,  είναι ορατή σε ορισμένο τόπο και δεν γίνεται σε περίοδο πανσελήνου, όπως η περίοδος που γιορτάζεται το εβραϊκό Πάσχα.  Οι 3 ευαγγελιστές βάζουν το σεισμό και την έκλειψη να συμβαίνουν  την 6^η ώρα (12 το μεσημέρι), ενώ ο Ιωάννης (ιθ΄ 14) γράφει ότι αυτή την ώρα ο Ιησούς δικαζόταν από τον Πιλάτο. Οι εβραίοι γιόρταζαν το Πάσχα βράδυ με πανσέληνο στις 14 του μήνα Νισάν. Η γιορτή συνέπεσε Σάββατο («ην γαρ μεγάλη η ημέρα εκείνη του σαββάτου» Ιωάν ιθ΄,31, «σάββατον επέφωσκε», Λουκά, κγ΄ 54) ή Πέμπτη  (Ματθ., κστ΄19 και  Μάρκ.,ιδ΄12). Σύμφωνα με το κατά Μάρκον ευαγγέλιο ο Χριστός σταυρώθηκε την 3^η ώρα (9 το πρωί). Ο Ιωάννης που τονίζει ότι «η μαρτυρία του είναι αληθής» (κα΄:24) γιατί ήταν αυτόπτης, γράφει ότι σταυρώθηκε μεσημέρι, την 6^η ώρα (ιθ΄14). Ασυμφωνία υπάρχει και στα τελευταία λόγια του Χριστού : «ηλί, ηλί, λιμά σαβαχθανί» (Ματθ.,κζ,46)  - «Ελωί, ελωί, λιμά σαβαχθανί (Μάρκ.,ιε΄34) - «πάτερ, εις χείρας σου παρατίθεμαι το πνεύμα μου» (Λουκά, κγ 46) - «Τετέλεσται» (Ιωάννη, ιθ΄30). Ο κατάλογος με τις ασυμφωνίες των ευαγγελίων είναι μακρύς. Ο εκκλησιαστικός συγγραφέας Αμμώνιος (3^ος αι. μ.Χ) προσπάθησε να τις δικαιολογήσει, π.χ. αποδίδει σε λάθος αντιγραφή ότι την 6^η  ώρα της Παρασκευής ο Πιλάτος δίκαζε τον Ιησού (Ιωάν. 19: 14) «ο καλλιγράφος αντί για το ψηφίο γάμμα που σημαίνει 3 έγραψε το «Γαβέξ» με το οποίο οι Αλεξανδρινοί δηλώνουν το 6»  (fragmenta in Joannem, 596). Την 6^η  ώρα οι άλλοι 3 ευαγγελιστές γράφουν ότι ο Ιησούς πέθανε στο σταυρό. Ο Ματθαίος μάλιστα περιγράφει μια ολική έκλειψη ηλίου και σεισμό που άνοιξε τους τάφους κι αναστήθηκαν νεκροί («από δε έκτης ώρας σκότος εγένετο επί πάσαν την γην έως ώρας ενάτης» κλπ, Ματθ. 27: 45-53). Κατά τους ευαγγελιστές η σταύρωση έγινε παραμονή του Πάσχα, κατά τον Αμμώνιο ανήμερα το Πάσχα «εν αυτή γαρ τη εορτή απέκτειναν αυτόν», (fragmenta in Joannem, 595). Θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το επιχείρημα ότι η μέρα της σταύρωσης (Παρασκευή) είχε ξεκινήσει από το απόγευμα της Πέμπτης, που έγινε ο Μυστικός Δείπνος και άρχιζε η 7ήμερη γιορτή των Αζύμων («Ήλθε δε η ημέρα των αζύμων, εν η έδει θύεσθαι το πάσχα, και απέστειλε Πέτρον και Ιωάννην ειπών: πορευθέντες ετοιμάσατε ημίν το πάσχα ίνα φάγωμεν»» Λουκάς 22:7-8// «τη πρώτη ημέρα των αζύμων, ότε το πάσχα έθυον, λέγουσιν αυτώ οι μαθηταί αυτού: πού θέλεις απελθόντες ετοιμάσωμεν ίνα φάγης το πάσχα; Μαρκ. ιδ΄12».  Η ανάσταση σύμφωνα με το Ματθαίο  έγινε αργά το βράδυ, ενώ κατά τον  Ιωάννη έγινε το πρωί, πριν φέξει. Ο Αμμώνιος γράφει ότι συναντιούνται στην ίδια ώρα, τα μεσάνυχτα (fragmenta in Joannem,607), αλλά συμπληρώνει: «άδηλος ο της αναστάσεως καιρός ως και ο της δευτέρας παρουσίας» (608) και ισχυρίζεται  ότι συγχωρούνται οι ευαγγελιστές να μη συμφωνούν σχετικά με τις ώρες και τις μέρες ή με το αν πήγαν πρώτες στον τάφο οι γυναίκες ή οι μαθητές, αφού συμφωνούν στα κυριότερα που είναι η μέρα της ανάστασης και η επίσκεψη των γυναικών στον τάφο (609-610). Ασυμφωνία υπάρχει και στο θέμα ποιοι ανακάλυψαν πρώτοι ότι ο τάφος του Ιησού ήταν άδειος, πόσοι ήταν και τι είδαν: Ματθαίος (28:1-10): Η Μαρία η Μαγδαληνή και η άλλη Μαρία είδαν έναν άγγελο καθισμένο στο λίθο της θύρας του τάφου και είπαν στους μαθητές ότι ο Χριστός αναστήθηκε. - Μάρκος (16:1-5 και 9-11): Η  Μαρία η Μαγδαληνή, η Μαρία του Ιακώβου και η Σαλώμη είδαν μέσα στον τάφο ένα νέο λευκοντυμένο. Η Μαγδαληνή είδε πρώτη τον Ιησού και το είπε στους μαθητές που δεν πίστεψαν.- Λουκάς (24:1): Η Μαγδαληνή, η Ιωάννα και η Μαρία του Ιακώβου είδαν μέσα στον τάφο 2 αγγέλους και μαζί με άλλες μαθήτριες ειδοποίησαν τους μαθητές από τους οποίους μόνο ο Πέτρος έτρεξε και είδε άδειο τον τάφο. - Ιωάννης  (20: 1-18): Η Μαρία η Μαγδαληνή πήγε πριν φέξει στον τάφο, τον βρήκε ανοιχτό και ειδοποίησε τον Πέτρο και τον Ιωάννη. Ο Ιωάννης έφτασε πρώτος κι είδε κάτω τα σάβανα. Ο Πέτρος μπήκε μέσα και είδε τα ίδια. Η Μαρία είδε μέσα στον τάφο 2 αγγέλους που τη ρώτησαν, γιατί κλαίει. Πίσω της εμφανίστηκε κι ο Ιησούς, που τον πέρασε για κηπουρό. Αφού βεβαιώθηκε ότι είναι αυτός,  ειδοποίησε τους μαθητές.  Ο Πέτρος και ο Ιωάννης δεν είδαν τους 2 αγγέλους ούτε τον Ιησού που εμφανίστηκε στη Μαρία.  Σύμφωνα με τον Αμμώνιο, που μάλλον είχε χειρόγραφο του ευαγγελίου του Λουκά διαφορετικό από αυτό που χρησιμοποιείται σήμερα, η Ιωάννα με την παρέα της είπαν ότι ο Ιησούς αναστήθηκε κι έτρεξε στο μνημείο ο Πέτρος για να το διαπιστώσει. (fragmenta in Joannem, 610-611). Κι ενώ μαθητές και μαθήτριες έβλεπαν αγγέλους να βεβαιώνουν ότι ο Χριστός αναστήθηκε και ο ίδιος να παρουσιάζεται, εξακολουθούσαν να κρύβονται. Ο Αμμώνιος τους δικαιολογεί ότι το έκαναν «δι’ οικονομίαν θεού, ίνα μη τι πάθωσι προ του κηρύγματος» (614), λες και δεν μπορούσε να τους σώσει αυτός που νίκησε το θάνατο.

Απορίες του Κέλσου: «Ο Ιησούς όσο ήταν ζωντανός δεν μπόρεσε να βοηθήσει τον εαυτό του, πώς λοιπόν, πεθαμένος κατάφερε να αναστηθεί;  Και γιατί  κρυβόταν και δεν εμφανίστηκε σ’ αυτούς που τον καταδίκασαν, ώστε να αντιληφθούν το λάθος τους και να μετανοήσουν;  Και γιατί  τη σταύρωση  την είδαν όλοι, ενώ την ανάσταση λίγοι από το στενό του περιβάλλον;

Επίλογος: Τα ιστορικά λάθη, οι ασυμφωνίες των ευαγγελίων και τα προβληματικά χωρία τους φανερώνουν ότι στο χριστιανικό κήρυγμα υπάρχει μεγάλη δόση παραπληροφόρησης.