Η ταύτιση του Ιησού με τον Γιαχβέ

Από πολιτισμό σε πολιτισμό η αντίληψη περί θεού διαφέρει. Η οικογένεια των ελληνικών θεών ήταν αντίγραφο της  ελληνικής βασιλικής οικογένειας. Ο ιουδαϊκός Γιαχβέ πρότυπό του είχε τον Ανατολίτη απόλυτο μονάρχη, που προσκυνούσαν οι υπήκοοί του πεσμένοι καταγής και είχε πάνω τους δικαίωμα ζωής και θανάτου. Ήταν ο Κύριος των στρατευμάτων («Κύριος Σαβαώθ») και οι αυλικοί του ακατάπαυστα τον θυμιάτιζαν με κολακείες και ύμνους. Ένοπλοι φρουροί τον περιτριγύριζαν. Αγγελιαφόροι εκτελούσαν πιστά τις εντολές του. Το θέλημά του ήταν νόμος. Οι τερατόμορφοι θεοί εκπροσωπούσαν τις καταστροφικές δυνάμεις της φύσης. Οι ανθρωπόμορφοι προέκυψαν από τη λατρεία βασιλέων, προγόνων, ηρώων, κριτών, θεραπευτών. Ο Γιαχβέ της Βίβλου έχει ανθρώπινα μέλη και ανθρώπινες επιθυμίες, αλλά συνοδεύεται από φωτιά, αστραπόβροντα, σεισμούς και κοσμοχαλασιά. Στην Καινή Διαθήκη ο Γιαχβέ εξανθρωπίζεται εντελώς: γίνεται βρέφος, τέλειος άνθρωπος με λανθάνουσες θεϊκές ιδιότητες, περιπλανώμενος ιεροκήρυκας και θύμα βασανιστών. Το υπερφυσικό στοιχείο αιχμαλωτίστηκε στο ανθρώπινο και το ουράνιο στο γήινο. Όταν η αίρεση των χριστιανών βρισκόταν στο αρχικό της στάδιο, ο αρχηγός της δεν είχε ακόμη ταυτισθεί με τον Γιαχβέ. Δισταγμό ως προς τη θεοποίηση του Ιησού μαρτυρούν  φράσεις της Καινής Διαθήκης, όπως: «τι με λέγεις αγαθόν, ουδείς αγαθός ει μη εις, ο θεός» (Ματθ. ιθ΄17), «ο θεός αυτόν υπερύψωσεν…» (Φιλιππησίους, β΄9), «αναστήσας αυτόν εκ νεκρών» (Πράξεις, ιζ΄,31), που δίνουν στον Ιησού το ρόλο απλού εντολοδόχου και οργάνου του θεού. Όταν οι χριστιανοί απομακρύνθηκαν από τις συναγωγές και δημιούργησαν τη δική τους εκκλησία, μαζί με τη Βίβλο κράτησαν και το θεό των πατέρων τους. Αυτό δεν είναι κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας, γιατί οι πρώτοι χριστιανοί ήταν Ιουδαίοι και πίστευαν στον Ιουδαϊσμό, τον οποίο θέλησαν να μεταρρυθμίσουν και να διαδώσουν. Έβαλαν το Γιαχβέ  να καταστήσει έγκυο την Εβραία Μαριάμ, αρραβωνιαστικιά κάποιου γέρου Ιωσήφ και από αυτή τη συνουσία γεννήθηκε ο Ιησούς. Έτσι δικαιολόγησαν τη θεοποίηση του αρχηγού τους. Για να μην εκτεθούν όμως στην κατηγορία της πολυθεΐας, υποστήριξαν ότι πατέρας και  γιος  αποτελούν έναν άχρονο θεό με τρία πρόσωπα-υποστάσεις, από τα οποία το τρίτο, το Πνεύμα, έχει μορφή περιστέρας. Ο χαρακτήρας του Γιαχβέ όμως συγκρούεται με το χαρακτήρα του Ιησού, όπως η εκδικητικότητα με τη συγχωρητικότητα, η αλαζονεία με την ταπείνωση, η δύναμη με την αδυναμία, η μεγαλοσύνη με τον εξευτελισμό, η αθανασία με το θάνατο. Ταύτιση του Ιησού με το Γιαχβέ υπάρχει σε κάποια χωρία της Καινής Διαθήκης, ενώ σε άλλα αποκλείεται: π.χ. Ο Ιησούς λέει "εγώ είμι", φράση του Γιαχβέ, και δηλώνει ότι  οι δυο τους είναι ένα: "εγώ και ο πατήρ εν εσμεν" (Ιω., ι,30). Αλλού όμως παρουσιάζεται υποδεέστερος «ο πατήρ μου μείζων μου εστι»(Ιω., ιδ΄28). «Εάν εγώ δοξάζω τον εαυτό μου, η δόξα μου είναι ουδέν» (Ιωάν.η:54).   «Ου δύναται ο υιός ποιείν αφ’ εαυτού ουδέν» (Ιωάν. Ε΄19). Ονομάζεται «υιός Δαβίδ» (Ματθ.,κ΄29-31), «εκ σπέρματος Δαβίδ κατά σάρκα»(Ρωμ. Α:3), αλλά και υιός θεού, όμως  όλοι οι άνθρωποι αποκαλούν ¨πατέρα" το θεό («Πάτερ ημών, ο εν τοις ουρανοίς», «υιοί υψίστου πάντες», Ψαλμ.81). Οι φαρισαίοι αμφισβητούσαν τη Δαβιδική καταγωγή του κι έλεγαν ότι ο μεσσίας θα είναι υιός Δαβίδ.  Ο Ιησούς απάντησε ότι δεν είναι δυνατόν να ονομάζει ο Δαβίδ το γιο του Σολομώντα "κύριό του", δηλ. θεό του (110^ος Ψαλμός: «είπε ο κύριος  στον κύριό μου, κάτσε στα δεξιά μου, μέχρι να κάνω τους εχθρούς σου σκαμνί για να πατούν τα πόδια σου», Ματθ.,κβ΄41-45). Οι ποιητικοί στίχοι με λογοτεχνική άδεια χρησιμοποιούν υπερβολές, όμως κατά τον Ιησού ήταν προφητεία για το άτομό του. Οι χριστιανοί έκαναν τον Ιησού μοναχογιό του Γιαχβέ από την αρχή του κόσμου και του χρόνου («εν αρχή ην ο Λόγος»). Τον γέννησε προ πάντων των αιώνων οι οποίοι (αιώνες) ήταν σύμφωνα με τους Γνωστικούς υπερφυσικά όντα, που εκπορεύτηκαν από το θεό. Τον γέννησε από την κοιλιά του («εκ γαστρός προ εωσφόρου εγέννησά σε», στίχος του Δαβίδ που ήθελε κι αυτός θεϊκή καταγωγή, όπως οι άλλοι βασιλιάδες). Η γέννα όμως είναι ιδιότητα της γυναικείας φύσης, άρα για να μείνει έγκυος ο Γιαχβέ και να γεννήσει σημαίνει πως έχει μήτρα, εκτός αν υπονοείται η  σύζυγός του, η Ασερά. Σύμφωνα με το χριστιανικό μύθο, 5.509 χρόνια μετά τη δημιουργία του κόσμου ο Γιαχβέ έστειλε τον μοναχογιό του να ξαναγεννηθεί στην Ιουδαία από παρθένα, που τη γονιμοποίησε το γένους θηλυκού άγιο πνεύμα, διεισδύοντας στη μήτρα της! Έτσι ο γιος του πατέρα απόκτησε μάνα κι έγινε γιος του εαυτού του («ο πατήρ εν εμοί καγώ εν αυτώ», «ο εωρακώς εμέ εώρακε τον  πατέρα»). Αυτό το τριπλό σύμπλεγμα, ο ένας θεός με τα 3 πρόσωπα – υποστάσεις, έχει θελήσεις υποταγμένες στη θέληση του πατέρα. Η προσκόλληση του Ιησού στο αρχέτυπο του δίκαιου και αυστηρού πατέρα, μπορεί να δικαιολογηθεί, επειδή στερήθηκε την πατρική φιγούρα.  Η υποψία του νόθου  βάραινε πάνω του, γι αυτό η σχέση με τη μητέρα του ήταν τυπική. Κρατούσε σε απόσταση αυτήν και τ’ αδέλφια του (Ματθ.ιβ΄ 46-50, Μαρκ.Γ΄31-35, Λουκ.η΄19- 21) που τον αντιμετώπιζαν με  δυσπιστία (Μαρκ.γ΄20). Σε μια κοινωνία που λιθοβολούσε τις ανύπανδρες εγκύους η πρόφαση ότι ο Ιησούς ήταν γιος του θεού είχε ζωτική σημασία για το παιδί και τη μητέρα. Ο Ιησούς πίστεψε σ’ αυτή την ιδέα και την έκανε σκοπό της ζωής του. Ήθελε ν’ αποδείξει ότι προορισμός του ήταν η εκτέλεση του  θελήματος του θεού- πατέρα του. Τα λόγια, τα έργα, η ύπαρξή του, η επιλογή των οπαδών του (Ιω.ιε΄ 16) ακόμα και η θέση τους δεξιά κι αριστερά του στον παράδεισο (Ματθ. κ΄ 23), όλα εξαρτώνταν από τον πατέρα. Ο Ιησούς έγινε το βασιλόπουλο με το ουράνιο βασίλειο, όπου κάποτε θα μεταφέρει τους γήινους οπαδούς του, για να ζουν μαζί του αιώνια (Ιω.ιδ΄1-3). Έγινε ο μοναχογιός, που κληρονόμησε τα χαρίσματα του πατέρα: "ώσπερ  ο πατήρ εγείρει τούς νεκρούς ...ούτω καί ο υιός ούς θέλει ζωοποιεί" (Ιω. ε21). Μοιράζεται με τον πατέρα του την ίδια εργασία:  "ο πατήρ μου έως άρτι εργάζεται, καγώ εργάζομαι" (Ιω. ε,17) και τη λατρεία των πιστών: "πάντες τιμώσι τον υιόν, καθώς τιμώσι τον πατέρα" (Ιω. ε23), αν και σε άλλο σημείο αρνείται την προσκύνηση λέγοντας: «Κύριο το Θεό σου  προσκυνήσεις και αυτόν μόνον λατρεύσεις» (Ματθ. δ:10 και κβ΄41-45).