Εξέλιξη της θρησκείας

Όσο εξελίσσεται μια θρησκεία, κερδίζει σε πνευματικότητα και ανεκτικότητα. Οι εξελιγμένες θρησκείες καταργούν τις βάναυσες εντολές (ανθρωποθυσίες, λιθοβολισμούς, ακρωτηριασμούς…) Η καθήλωση στο παρελθόν τρέφει τον εγκληματικό φονταμενταλισμό. Η θρησκευτική μανία οδηγούσε κάποτε τις μαινάδες σε παράκρουση και κατακρεουργούσαν ανθρώπους. Η ίδια μανία οπλίζει τους σύγχρονους τζιχαντιστές που διαπράττουν αποτρόπαια εγκλήματα για να επιβάλουν τον ισλαμικό νόμο. Ο χριστιανός του 13^ου αιώνα θεωρούσε το σώμα του αμαρτωλό. Σήμερα θεωρεί καθήκον να το περιποιείται και δε φοβάται ν’ απολαμβάνει τις χαρές της ζωής. «Μια ανάγνωση των ευαγγελίων με το παλιό πρίσμα δεν μπορεί να ισχύσει για το σύγχρονο άνθρωπο» (Στ. Ράμφος, «Το Μυστικό του Ιησού»).  Ο ανθρωποκεντρικός πολιτισμός εξημερώνει τη θρησκευτική βαρβαρότητα. Η Δυτ. Εκκλησία μετανιωμένη για το φονικό παρελθόν της, υιοθετεί πλέον τις επιστημονικές ανακαλύψεις όπως π.χ. τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης, το 1951. Έχει αντιληφθεί ότι πρέπει να εξελιχθεί έστω και καθυστερημένα, για να επιβιώσει. Σε περιόδους παρακμής γίνεται παλινδρόμηση στη δεισιδαιμονία, όπως συνέβη με το κίνημα της «Νέας Εποχής» για μια παγκόσμια θρησκεία με λίγο απ’ όλα (μαγεία, αστρολογία, κάρμα, μετενσάρκωση, ρέι κι, τσάκρα κλπ) που ασπάζονται αιρετικές ομάδες (σαϊεντολογία, σφαιρική αντιληπτικότητα κ.α.) τάζοντας στους οπαδούς τους πολύπλευρη βελτίωση, ενώ τους αποχαυνώνουν με δεισιδαιμονίες. «Δεν χρειάζεται να είμαστε στραμμένοι στο παρελθόν και να υποδουλώνουμε το μυαλό μας σε λόγια που ειπώθηκαν πριν από πολλούς αιώνες … Όλη αυτή η γνώση είναι αυθαίρετη. Πότε θα πάψουν να συσκοτίζουν το μυαλό μας οι σκιές του θεού; Πρόκειται για σχέση βίας και εξουσίας» (Μπέρτραντ Ράσσελ, Κείμενα για τη θρησκεία, εκδ. Scripta). Το 16^ο αιώνα ο Πολωνός Νικόλαος Κοπέρνικος φοβούμενος την Ιερή Εξέταση, έγραφε ανώνυμα ότι ο ήλιος βρίσκεται στο κέντρο του ηλιακού μας συστήματος. Η Εκκλησία προτιμούσε την άποψη του Πτολεμαίου, Έλληνα της Αλεξάνδρειας (2^ος αι. μ.Χ.) που ήθελε τη γη ακίνητη στο κέντρο του παντός, γιατί «είχε το πλεονέκτημα να αφήνει χώρο πέρα από την εξωτερική σφαίρα των άστρων για τον παράδεισο και την κόλαση» (Στίβεν Χόκινγκ, Χρονικό του Χρόνου). Ήταν εποχή που οι επιστήμονες δεν τολμούσαν να αμφισβητήσουν τις θρησκευτικές δεισιδαιμονίες. Ο  Άγγλος φυσικός Ισαάκ Νεύτων (1642-1727) έλεγε ότι ο θεός κατασκεύασε το σύμπαν σαν τεράστιο ρολόι, το κούρδισε στην αρχή του χρόνου και  επεμβαίνει πότε - πότε για να το συντηρεί. Ο ίδιος μελετώντας τη Βίβλο συμπέρανε ότι η Δευτέρα Παρουσία  θα γίνει το 2060 μ.Χ. Ο Γερμανός φιλόσοφος Εμμανουήλ Καντ (18^ος αι.) παραδεχόταν ότι ήταν αναγκαίο να αρνηθεί τη γνώση, για να κάνει τόπο για την πίστη   («Κριτική του Καθαρού Λόγου»). Όμως το 18^ο αι. οι θρησκευτικοί μύθοι αμφισβητήθηκαν χάρη στο Διαφωτισμό που έδωσε βαρύτητα στην επιστημονική έρευνα και έστρεψε την προσοχή  από το θεό στον άνθρωπο. Ο Γερμανός υπαρξιστής φιλόσοφος Φρειδερίκος Νίτσε (1844-1900) κατηγόρησε το χριστιανισμό ότι  εφαρμόζει την ηθική του βαμπιρισμού με σκοπό «να ρουφήξει το αίμα της ζωής και να την κάνει αναιμική» κι έχει διαστρεβλώσει τις έννοιες θεός, αλήθεια, αληθινός κόσμος, πνεύμα, σωτηρία, αμαρτία, καλό και κακό… «Θεό» ονομάζει την  αντίθεση της ζωής και ό,τι πιο δηλητηριώδες υπάρχει.  «Αλήθεια», την πιο επιζήμια και υπόγεια μορφή ψεύδους. «Αληθινό κόσμο», την απαξίωση του μοναδικού κόσμου που υπάρχει... Το «πνεύμα» και  η «αθάνατη ψυχή» εξυπηρετούν την πρόθεση να καταστεί το σώμα ταπεινωμένο, αρρωστημένα άγιο, ώστε όλα τα σοβαρά ζητήματα της ζωής ν’ αντιμετωπισθούν με ανατριχιαστική ελαφρότητα. Η «σωτηρία της ψυχής» είναι μία κυκλική παραφροσύνη, κινούμενη αενάως από τους σπασμούς της μετάνοιας στην υστερία της λύτρωσης …Η «αμαρτία» επινοήθηκε για να μετατρέψει σε δεύτερη φύση τη δυσπιστία στα ένστικτα...  Ο Ρώσος «προφήτης» της αστροναυτικής, Κονσταντίν Τσιολκόβσκι (1857-1935) οραματιζόταν ότι «θα φτάσει η μέρα που η ανθρωπότητα θα συγχωνευθεί με το σύμπαν, θα γίνει αθάνατη και θα μετασχηματιστεί σε κοσμική ενέργεια.» Απέχουμε πολύ από την εκπλήρωση αυτής της προφητείας, ωστόσο αργά αλλά σταθερά η έρευνα του διαστήματος αποκαλύπτει μυστικά που διαλύουν πλάνες. Παλαιότερα επικρατούσε η άποψη ότι το Σύμπαν είναι στατικό και δημιουργήθηκε από έναν εξωσυμπαντικό θεό. Το 1929 ο αμερικανός αστρονόμος Χαμπλ απέδειξε ότι το σύμπαν διαστέλλεται. Τα δορυφορικά τηλεσκόπια ακτίνων γ έδειξαν ότι το κατακλύζει σκοτεινή ενέργεια και ύλη και ότι «διέπεται από τυφλές φυσικές δυνάμεις … χωρίς λογική, χωρίς δικαιοσύνη … χωρίς σχέδιο, χωρίς σκοπό, χωρίς καλό και κακό … τυφλό, ανελέητα αδιάφορο» (G. Kowalski). Η παρατήρηση αυτή κλόνισε το κοσμολογικό επιχείρημα για ένα θεό - πρώτη αιτία που κινεί το παν, αλλά «δεν αποκαλύπτει στη Βίβλο κανένα στοιχείο που να φανερώνει ευρύτερη γνώση του σύμπαντος που αυτός δημιούργησε» (Καρλ Σαγκάν, Αμερικανός αστρονόμος, Παραλλαγές της Θρησκευτικής Εμπειρίας). Οι ισχυροί  κρύβουν τη γνώση της ανυπαρξίας του θεού, γιατί θέλουν να τον υποκαταστήσουν. Στη θέση του έχουν βάλει τα συμφέροντά τους. Γνωρίζουν ότι σε κανένα δεν θα λογοδοτήσουν για τα εγκλήματά τους και χρησιμοποιούν τις θρησκείες σαν εργαλεία. Υποδαυλίζουν τις θρησκευτικές διαφορές και υποκινούν εμφύλιους πολέμους στις χώρες που σκοπεύουν να εκμεταλλευτούν.