Μύθοι για την προέλευση των ανθρώπων

  Στην αρχαία Ελλάδα κυκλοφορούσαν διάφοροι μύθοι σχετικά με την προέλευση των πρώτων κατοίκων της. Κατ’ άλλους ήταν αυτόχθονες γηγενείς (παιδιά της γης). Άλλοι απέδιδαν την καταγωγή τους σε ερωτικές δραστηριότητες θεών.  Άλλοι  μύθοι τους ήθελαν να προέρχονται από μετάλλαξη ζώων π.χ. φιδιών, όπως οι πρώτοι βασιλιάδες της Αθήνας, Κέκροπας και Εριχθόνιος ή εντόμων, όπως οι Μυρμιδόνες, πολεμιστές του Αχιλλέα, που ο Δίας από  μυρμήγκια μεταμόρφωσε σε ανθρώπους. Σύμφωνα με άλλο μύθο, μετά τον Κατακλυσμό ο Δευκαλίων και η Πύρρα ευχήθηκαν στο Δία να ξαναγεμίσει η γη με ανθρώπους. Ο Δίας τότε τους πρόσταξε να ρίξουν πέτρες πίσω τους χωρίς να γυρίσουν να κοιτάξουν και οι πέτρες που έριξε ο Δευκαλίων μεταμορφώθηκαν σε άντρες, ενώ οι πέτρες της Πύρρας έγιναν γυναίκες. Σε μύθο των Ινδιάνων Μόντοκ, οι άνθρωποι ξεφύτρωσαν από κόκκαλα  που έφερε από τον Κάτω Κόσμο και τα έσπειρε στη γη ο Γέροντας των Αρχαίων, ο Κουμούς.  Μύθοι της Ωκεανίας λένε ότι οι άνθρωποι βγήκαν από το έδαφος ή από αβγά.  Αβορίγγινες της Αυστραλίας διηγούνταν ότι οι πρόγονοί τους που είναι ζωγραφισμένοι στους βράχους βγήκαν από ένα κόκκινο αυγό, που έπεσε από τον ουρανό και ότι η πρώτη γυναίκα έγινε από μίσχο άνθους. Άλλοι μύθοι Αβορίγινων και Ινδιάνων ανάγουν την καταγωγή των ανθρώπων σε ζώα ή δέντρα (τοτέμ) ή άμορφους όγκους. Ο θεός Καρόρα της φυλής Αραντάν (Αυστραλία) έπλασε από πηλό τον άντρα και ο αδελφός του έφτιαξε τη γυναίκα. Οι Δρυίδες πίστευαν ότι οι άνθρωποι προήλθαν από δέντρα. Σύμφωνα με Σκανδιναβικούς μύθους οι θεοί Οντίν, Βίλι και Βε έφτιαξαν τους πρώτους ανθρώπους, τον Ασκ και την Έμπλα από δύο κούτσουρα. Ο Ζωροαστρικός  θεός Άχουρα Μάζντα έπλασε από φως τον πρώτο άνθρωπο Γκαγιομάρτ, αλλά τον σκότωσε ο κακός Αριμάν. Από το σπέρμα του φύτρωσε το φυτό ραβέντι που βλάστησε το 1^ο ανδρόγυνο. Σε μύθο της Ινδονησίας, τους ανθρώπους γέννησαν 4 αδέλφια που κατέβηκαν από τον ουρανό και δεν μπόρεσαν να επιστρέψουν. Ο Αιγυπτιακός θεός Χνουμ, που είχε κεφάλι κριού, έπλασε τον άνθρωπο στον αγγειοπλαστικό του τροχό και του εμφύσησε τη ζωή. Σιντοϊστικός μύθος λέει ότι οι πρωτόπλαστοι Αϊνού έγιναν από χώμα και η ραχοκοκαλιά τους από κλαδί ιτιάς, γι αυτό οι άνθρωποι καμπουριάζουν.  Ο Ούλγκαν (θεός των Τατάρων της Σιβηρίας) έπλασε τον 1^ο άντρα από λάσπη και πέτρες … Κάποιοι μύθοι δημιουργούν τους ανθρώπους  από θεϊκή ουσία, π.χ.  ιδρώτα του  θεού που έσταξε στο χώμα, όταν κουράστηκε δημιουργώντας τον κόσμο (Σερβία)· δάκρυα που έπεσαν στη γη από το μάτι του πατέρα των θεών Ατούμ, όταν βρήκε τα χαμένα εγγόνια του, τον Γκεμπ (γη) και τη Νουτ (ουρανός) [Αίγυπτος]· αίμα του θεού Κίνγκου, που σκότωσε ο Μαρντούκ ή  σπέρμα του θεού του αέρα Ενλίλ, που συνεβρέθηκε με τη μάνα του Γη (Μεσοποταμία).  Αίμα του θεού Κετσαλκόατλ πάνω σε κόκκαλα από τη χώρα των νεκρών (Αζτέκοι).  Καρδιά του θεού Διόνυσου μέσα στις στάχτες των Τιτάνων που τον είχαν καταβροχθίσει  (Ορφική διδασκαλία). Σώμα του γίγαντα Πουρούσα που είχε χίλια κεφάλια, χίλια μάτια και χίλια πόδια. Οι βραχμάνοι προήλθαν από το στόμα του και οι κατώτερες τάξεις από τα πόδια του (Ινδουισμός). Ο θεός των Ιουδαίων, των Χριστιανών και των Μουσουλμάνων έπλασε τον άνθρωπο από πηλό που ζωντάνεψε με τη θεία πνοή του. … Είναι φανερό ότι στους περισσότερους μύθους κρύβεται η ιδέα πως ο άνθρωπος είναι κομμάτι της φύσης με ένα θεϊκό σπινθήρα μέσα του.
Προορισμός του ανθρώπου : Όλα στον κόσμο για τον θρησκευόμενο άνθρωπο έχουν ένα σκοπό προκαθορισμένο από το θεό. Στον ιουδαϊσμό  είναι η τήρηση του θείου Νόμου, που εξασφαλίζει την εύνοια του θεού και την  ευημερία. Στο χριστιανισμό είναι η μέλλουσα αιώνια ζωή. Στον ισλαμισμό η υποταγή στον Αλλάχ και οι μεταθανάτιες υλικές απολαύσεις που υπόσχεται. Οι λαοί της Μεσοποταμίας πίστευαν ότι πλάστηκαν για να υπηρετούν τους θεούς. Οι πιστοί της Ζωροαστρικής θρησκείας συμμετέχουν στον αγώνα για την επικράτηση του καλού. Οι Ανιμιστές (σαμάνοι) επιδιώκουν την μυστική γνώση και τις δυνάμεις που κατέχουν τα πνεύματα. Ινδουιστές και Βουδιστές θέλουν να ενωθούν με το θεϊκό στοιχείο του σύμπαντος ξεφεύγοντας από τον κύκλο της σαμσάρα,  των μετενσαρκώσεων, ώστε να βυθιστούν στη νιρβάνα. Οι Ταοϊστές επιζητούν την μακροβιότητα και την  αθανασία. Οι αρχαίοι Έλληνες με τη βοήθεια των μυστηρίων επιδίωκαν  την αιώνια ευδαιμονία.  Μια παροιμία των Αβορίγινων εκφράζει εύστοχα την αντίληψη για τον δικό τους προορισμό: "Είμαστε επισκέπτες σ’ αυτό το χρόνο, σ’ αυτό το μέρος. Σκοπός μας, να παρατηρήσουμε, να μάθουμε, …ν’ αγαπήσουμε… Μετά επιστρέφουμε σπίτι".

Φύλο των πρώτων ανθρώπων: Σύμφωνα με έναν αρχαιοελληνικό μύθο, τα πρώτα όντα ήταν σφαιρικά και είχαν το καθένα 3 γένη, αρσενικό, θηλυκό και μικτό. Αυτό το είδος ανθρώπων ήταν πανίσχυρο και οι θεοί το φοβούνταν. Ο Δίας για να μειώσει τη δύναμη τους, χώρισε το σώμα τους στα δύο. Γι αυτό από τότε αισθάνονται ότι κάτι τους λείπει και αναζητούν το «έτερον ήμισυ» τους (Πλάτων, «Συμπόσιο»).  Ο ιουδαϊκός θεός, που είναι συγχρόνως «πατήρ και μήτηρ», έφτιαξε τον Αδάμ κατ’ εικόνα και ομοίωσή του, αρσενικοθήλυκο. Έτσι, σύμφωνα με το μύθο της Βίβλου, όταν ο θεός αποφάσισε να φτιάξει τη γυναίκα, έκοψε ένα πλευρό από το σώμα του άντρα και την έπλασε. Και οι Ινδιάνοι Ναβάχο περιγράφουν τον πρώτο άνθρωπο ως ερμαφρόδιτο… Όσο για τον θεό δημιουργό των Ντογκόν της Δ. Αφρικής, αυτός έφτιαξε ένα αυγό που περιείχε δύο ζεύγη διδύμων που προορίζονταν να γίνουν 2 ερμαφρόδιτα όντα, τέλεια, για να κατοικήσουν στον κόσμο, αλλά το πείραμα απέτυχε.

Η αιτία της θνητότητας: Πολλοί θρησκευτικοί μύθοι για να δικαιολογήσουν τη θνητότητα, επικαλούνται κάποιο προπατορικό αμάρτημα, που συνήθως διαπράττει γυναίκα, εξαπατημένη από τον αντίπαλο του θεού.  Σύμφωνα με το Ζωροαστρισμό  ο κακός θεός Αριμάν σκότωσε τον πρώτο άνθρωπο, που ο Άχουρα Μάζντα είχε πλάσει από φως και εξαπάτησε το πρώτο ανδρόγυνο που βλάστησε από το σπέρμα του πρωτάνθρωπου. Σε μύθο των Ντογκόν ο θεός δημιούργησε ένα αυγό που περιείχε δίδυμα όντα. Το ένα από αυτά βιάστηκε να γεννηθεί και μαζί του γεννήθηκε ο κόσμος, από το εσωτερικό του αυγού. Σ’ αυτήν την πρόωρη γέννηση οφείλεται η ατέλεια του κόσμου  και η θνητότητα. Ο δημιουργός θυσίασε το άλλο δίδυμο, αλλά η ατέλεια παρέμεινε. Οι Μπαλούμπα (Αφρική) διηγούνται ότι οι πρώτοι άνθρωποι άλλαζαν κρυφά δέρμα και γίνονταν αθάνατοι. Η περιέργεια μιας γυναίκας, που είδε τη γειτόνισσά της ν’ αλλάζει, έγινε αιτία να χάσουν την αθανασία. Οι Ίμπο (Νιγηρία) λένε ότι ο θεός Τσούκου έστειλε ένα σκύλο να πει στους ανθρώπους, πώς ν’ αναστήσουν τον πρώτο τους νεκρό. Ο σκύλος άργησε κι ένα πρόβατο μετέφερε λάθος μήνυμα, να τον θάψουν. Έτσι οι άνθρωποι έγιναν θνητοί.  Σε μύθο των Αβορίγινων, οι άνθρωποι θέλησαν να σκοτώσουν το θεό Γκίτζα, γιατί τον θεώρησαν υπεύθυνο για το θάνατο του άστρου της Αυγής. Αυτός, για τιμωρία, τους έκανε θνητούς. Οι Μαϊντού (Καλιφόρνια) λένε πως το Κογιότ δεν άφησε το δημιουργό να κάνει τους ανθρώπους αθάνατους. Σε μύθο της Σιβηρίας  ο θεός Ούλγκαν έπλασε το πρώτο ζευγάρι και άφησε τον σκύλο να το φυλάει, μέχρι να βρει και να του δώσει αθάνατο πνεύμα. Ο Έρλικ, βοηθός του Ούλγκαν, δωροδόκησε το σκύλο να κοιτάζει αλλού και φύσηξε αυτός θνητή ζωή στα σώματα. Η τιμωρία του σκύλου ήταν να γίνει φύλακας των ανθρώπων και  του Έρλικ να τοποθετηθεί βασιλιάς στον Κάτω Κόσμο. Διαδεδομένος σε  Ιουδαίους, Χριστιανούς και Μουσουλμάνους είναι ο μύθος των πρωτοπλάστων, του Αδάμ και της Εύας, που ξεγελάστηκαν από το φίδι κι έφαγαν τον απαγορευμένο καρπό της γνώσης, γι αυτό ο θεός τους καταράστηκε να γίνουν θνητοί.
Θεοί πάσχοντες υπέρ των ανθρώπων: Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις θεών που πάσχουν για χάρη των ανθρώπων. Ο Προμηθέας έκλεψε για χάρη τους τη φωτιά από τον Ήφαιστο και τις επιστήμες από την Αθηνά και γι αυτό τιμωρήθηκε από το Δία με το να δεθεί σε βράχο του Καυκάσου και ένας γύπας να του τρώει το συκώτι. Όταν ο Δίας έκανε κατακλυσμό, για να πνίξει το ασεβές Χάλκινο Γένος, ο Προμηθέας είπε στο Δευκαλίωνα να φτιάξει κιβωτό και να σωθεί με τη γυναίκα του Πύρρα και το γιο τους Έλληνα. Από αυτούς  προήλθε το 4^ο Γένος, των Ηρώων.  Γνωστό  παράδειγμα πάσχοντος θεού είναι ο  Ιησούς,  που σταυρώθηκε, για να συγχωρέσει ο θεός την ανυπακοή των πρωτοπλάστων.  Ο Λιτουολονέ, θεός  των Πυγμαίων και των Μπαντού, όταν το τέρας Καμάππα κατάπιε τους ανθρώπους,  το άφησε να  καταπιεί κι εκείνον  και μετά του έσκισε τα σωθικά και τους ελευθέρωσε.  Μύθος της φυλής Μάνταν λέει για τον θεό Μόνο που για να βοηθήσει τους ανθρώπους μπήκε στο καλαμπόκι που έτρωγε μια κόρη κι αυτή τον γέννησε και έγινε σοφός σύμβουλος και προστάτης της φυλής του.  Ο Νόμο από τον Σείριο, θεός της φυλής Ντογκόν (Μάλι) τάισε με το σώμα του τους ανθρώπους, πέθανε, αναστήθηκε και θα ξανακατέβει στη γη με μια κιβωτό...