Ουτοπία και Ευημερισμός

    Ο φιλόσοφος Ευήμερος ο Μεσσήνιος (330-250 π.Χ.) στο έργο του «Ιερά Αναγραφή» περιγράφει μια ουτοπική κοινωνία, που ανακάλυψε σ' ένα νησί του Περσικού Κόλπου, ονομαζόμενο Παγχαία, μάλλον όμως πρόκειται για προϊόν της φαντασίας του. Οι πολίτες κατάγονταν από την Κρήτη. Εφάρμοζαν την κοινοκτημοσύνη και απολάμβαναν ευτυχισμένη ζωή. Είχαν βασιλιάδες που κυβερνούσαν με σοφία και δικαιοσύνη, τον Ουρανό, τον Κρόνο και τον Δία, που λατρεύτηκαν σαν θεοί από τους μεταγενέστερους. Τα ονόματα και οι ευεργεσίες τους ήταν χαραγμένα σε χρυσή επιγραφή, σε βωμό, πάνω σε λόφο της Πανάρας, πρωτεύουσας του νησιού. Και άλλοι συγγραφείς φαντάστηκαν και περιέγραψαν παρόμοιες παραδεισένιες κοινωνίες. Ο Ησίοδος στο ποίημά του «Έργα και Ημέραι» περιγράφει την εποχή της βασιλείας του Κρόνου, κατά την οποία  οι πρώτοι άνθρωποι, το χρυσό γένος, που έπλασαν οι Ολύμπιοι, ζούσαν σαν θεοί, χωρίς αρρώστιες, συμφορές και γεράματα. Τα χωράφια καρποφορούσαν χωρίς καλλιέργεια. Οι άνθρωποι ασχολούνταν με ευχάριστα πράγματα και ο θάνατος ερχόταν σαν γλυκός ύπνος, μετά τη συμπλήρωση πάμπολλων ετών, αλλά δεν ήταν πραγματικός θάνατος, γιατί οι άνθρωποι εκείνης της εποχής μεταμορφώθηκαν σε αγαθά πνεύματα που διώχνουν το κακό, φύλακες των ανθρώπων, προστάτες του δικαίου, που τριγυρνούν αόρατοι, φορώντας αέρινα ρούχα και χαρίζουν πλούτο και ευτυχία... Δεν είναι σίγουρο, αν ο Ευήμερος ήθελε να γράψει ένα ευχάριστο μυθιστόρημα, όμως το έργο του προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις φιλοσόφων και ιερέων, επειδή στήριζε τη θεωρία που ονομάστηκε «ευημερισμός», σύμφωνα με την οποία  οι θεοί ήταν χαρισματικοί άνθρωποι που λατρεύτηκαν μετά το θάνατό τους για τη μεγάλη τους προσφορά στους ανθρώπους.  Λέτε η θεωρία να έχει εφαρμογή και στην περίπτωση του μύθου της Εδέμ, που περιγράφεται από το βιβλίο της Γένεσης σαν επίγεια περιοχή ανάμεσα στον Τίγρη και τον Ευφράτη; Βέβαια εκεί τα πράγματα πήραν δυσάρεστη τροπή και δεν είχαμε το χάπυ εντ των ελληνικών παραδείσων.