Σχολιασμός δύο χρ. δογμάτων

Σχόλια στο τριαδικό δόγμα και στό δόγμα της δημιουργίας  

Α) Ο χριστιανικός θεός είναι τριπρόσωπος και τρισυπόστατος, αλλά δεν διαφωνεί ποτέ με τους εαυτούς του, ενώ εμείς, πριν πάρουμε μιαν απόφαση κάνουμε τεράστια εσωτερική πάλη κι αλλάζουμε γνώμες. Πρότυπο της θεϊκής τριάδας είναι η πατριαρχική οικογένεια. Ο πατέρας καταστρώνει όλα τα σχέδια και παίρνει τις αποφάσεις. Ο υιός υποτάσσεται μέχρι θανάτου στο θέλημα του πατέρα («... ουχ ως εγώ θέλω, αλλ’ ως συ», Ματθ. 26: 39). Το άγιο πνεύμα, που είναι γένους θηλυκού για να αναπληρώνει την απουσία της γυναίκας («εν είδει περιστεράς»), πετά υπάκουα όπου το στέλνουν πατέρας και  υιός (π.χ. ο πατέρας το έστειλε για να γονιμοποιήσει μια παρθένα και ο υιός το έστειλε για να ενισχύσει τους μαθητές του και να αναπληρώσει τη δική του απουσία). 

Β) Δόγμα της Δημιουργίας του κόσμου

Το ευφυές μυαλό του θεού κατέστρωσε ένα σχέδιο που θα έδινε στη ζωή του ενδιαφέρον, όπως ένα τηλεοπτικό σήριαλ στη βαρετή ζωή μιας νοικοκυράς. Ήταν τόσο συναρπαστικό το σενάριο, που αποφάσισε να παίξει αυτός τον πρωταγωνιστικό ρόλο, για να νιώσει τη συγκίνηση του ηθοποιού στο παλκοσένικο του κόσμου. Θεός θεατής και ηθοποιός στο αιώνιο κοσμικό θέατρο. Όλα τα πρόβλεπε το σενάριο: έρωτα, περιπέτειες, θαύματα και μπόλικο αίμα. Θα ερωτευόταν μια ξεχωριστή γυναίκα, θα γινόταν άντρας και γιος της και θα έπαιζε το ρόλο του σωτήρα του κόσμου. Κι αν το σχέδιο αποτύχαινε κι ο κόσμος αντί να σωθεί πήγαινε κατά διαβόλου, θα τον κατάστρεφε με φωτιά και θα τον έφτιαχνε καινούριο, για να συνεχίσει να δίνει ενδιαφέρον στην ατέλειωτη μονοτονία της θεϊκής του ύπαρξης.

Στην αληθινή αγία τριάδα

Θε μου, το φως τ' αληθινό κι ο ήλιος της ημέρας
το ζωοπάροχο νερό κι ο καθαρός αέρας,
τριάδα μυριοπόθητη και χιλιολατρεμένη
δώσε ζωή, φως και χαρά σ' όλη την οικουμένη.
Φέξε μας, φως εωθινό, στάξε σαν δρόσος στ' άνθη,
πνεύσε σαν αύρα ευωδιαστή απ' τ' ουρανού τα βάθη.
Δείξε μας την αγάπη σου και όχι την οργή σου
και κάνε κήπο της Εδέμ ολόκληρη τη Γη σου.
Θε μου, το φως τ' αληθινό, πού 'ρχετ' από τον ουρανό.
Θέ μου, τ' αθάνατο νερό, που ζωντανεύει τον αγρό.
Θε μου, τ' αγέρι που φυσά με την ουράνια του δροσιά.
Τριπλός αιώνιος θησαυρός και της ζωής ο χορηγός!

Περί Αγίας Τριάδας

Το τριαδικό δόγμα έγινε γέφυρα μεταξύ πολυθεΐας και μονοθεϊσμού στα τέλη του 2^ου αιώνα μ.Χ. και επιβλήθηκε τον 4^ο αιώνα με Οικουμενικές Συνόδους (Α΄ Νικαίας, 325 και Β΄ Κων/πολης, 381 μ.Χ). Ιερές τριάδες υπήρχαν από παλιά.  H τρίμορφη Εκάτη, θεά της νύχτας, στον ορφικό μύθο αποκαλείται τριοδία, δηλ. θεά που λατρεύεται στα τρίστρατα, που συμβολίζουν τα 3 κοσμικά βασίλεια: ουρανό, γη και θάλασσα (Εκάτη ουρανία, χθονία και εναλία). Η ινδουιστική Τριάδα (τριμούρτι) αποτελείται από τους θεούς Βράχμα (Δημιουργό), Βισνού (συντηρητή) και  Σίβα (καταστροφέα). Η αιγυπτιακή  από τον Όσιρι, την Ίσιδα και τον Ώρ, θεό με μορφή γερακιού. Η χριστιανική τριάδα αποτελείται από τον πατέρα που είναι πνεύμα  (Ιωάν.,Δ΄,24) και θεός των πνευμάτων, τον υιό, που είναι θεός και άνθρωπος και το άγιο πνεύμα που παίρνει μορφή περιστεράς ή πύρινων γλωσσών ή πνοής του αέρα. Ο πατέρας  γεννά τον  συνομήλικο υιό - λόγο και εκπορεύει (βγάζει από μέσα του) το άγιο πνεύμα. Έτσι η μονάδα θεός γίνεται τριάδα με την προσωποποίηση του λόγου και του πνεύματος. Η προσθήκη του πνεύματος έγινε για να αποφευχθεί ο δυισμός και να ικανοποιηθούν οι φιλόσοφοι που θεοποιούσαν τη σοφία. Η απεικόνιση του πνεύματος «εν είδει περιστεράς» έχει τις ρίζες της στον τοτεμισμό, θρησκευτικό προστάδιο κατά το οποίο κάθε φυλή λάτρευε  τοτέμ,  ζώο ή φυτό που ενσάρκωνε το πνεύμα προγόνου της. Οι θεολόγοι ισχυρίζονται ότι στην Παλαιά Διαθήκη μαρτυρείται η τριαδικότητα του θεού, όταν ο θεός μιλά για τον εαυτό του στον πληθυντικό και κατά την εμφάνισή του στον Αβραάμ με τη μορφή τριών αγγέλων. Αυτά τα χωρία μαρτυρούν την πολυθεϊστική προέλευση της ιουδαϊκής θρησκείας.  Πιο πιθανό είναι η σχέση των προσώπων της τριαδικής θεότητας να απηχεί την αιγυπτιακή λατρεία του ήλιου. Ο πατέρας-ήλιος στέλνει στον κόσμο το γιο του (φως) και τη σοφία του (άγιο πνεύμα). Το δόγμα στηρίχθηκε σε παραποίηση των Γραφών κυρίως τον 4^ο και 5^ο αιώνα, όπως διαπίστωσε ο Ισαάκ Νεύτων που μελετούσε τη Βίβλο συστηματικά. Εξαιτίας του τριαδικού δόγματος προκλήθηκαν μεγάλες ταραχές στη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Ο Μ. Αθανάσιος και οι οπαδοί του αποκαλούσαν τον Ιησού «ομοούσιο του πατρός» και δογμάτιζαν ότι το πνεύμα  «εκπορεύεται» από το θεό και «αναπαύεται» στον υιό.  Ο Άρειος και οι οπαδοί του επικαλούνταν ρητά της Γραφής που εμφανίζουν τον υιό κατώτερο από τον πατέρα (π.χ. «ο πατήρ μου μείζων μου εστί», Ιωάν., ιδ΄28). Οι θεολογούντες  αλληλοαφορίζονταν και σκοτώνονταν για θέματα που εκ φύσεως ο άνθρωπος αδυνατεί να ερευνήσει. Η τριαδικότητα του θεού τονίστηκε με την καθιέρωση, επτά εβδομάδες μετά το Πάσχα, εορτής του αγίου Πνεύματος.  Η μορφή περιστεράς που δόθηκε στο άγιο πνεύμα οφείλεται στην ημερότητα του περιστεριού, την ικανότητά του να μεταφέρει μηνύματα, τη συνήθειά του να φωλιάζει σε στέγες ναών και να συχνάζει σε ιερούς περιβόλους, αλλά και την επίδραση των πτηνόμορφων ανατολίτικων θεών και το ρόλο των περιστεριών σε θρησκευτικούς μύθους όπως του Νώε και του Δευκαλίωνα. Την αρχαιότητα της ιερότητας του περιστεριού μαρτυρούν προϊστορικά ευρήματα, στα οποία περιστέρια συνοδεύουν ουράνιες θεότητες, ενώ τις χθόνιες συντροφεύουν φίδια. Ευρήματα από τη μινωική και μυκηναϊκή εποχή  σε Κύπρο, Κρήτη, Θήβα, Θεσπρωτία και αλλού εικονίζουν θεότητες με περιστέρια. Πινακίδες της Γραμμικής Β από τη Θήβα και την Πύλο αναφέρουν τη θεά των περιστεριών, που εξελίχθηκε σε Αφροδίτη (Αστάρτη στη Μέση Ανατολή). Σ’ αυτήν αφιέρωναν ομοιώματα περιστεριών, όπως αυτά που βρέθηκαν σε ιερό της, στο Σκαραμαγκά. Τα περιστέρια, επειδή εκδηλώνουν έντονα τον ερωτισμό τους, ήταν  ιερά πτηνά της Αφροδίτης και σύμφωνα με το μύθο έσερναν το άρμα της. Υπηρέτησαν όμως και άλλους θεούς, όπως το Δία, στον οποίο κουβαλούσαν αμβροσία. Στο μαντείο του στη Δωδώνη  περιστέρια φώλιαζαν στα κλαδιά της ιερής φηγού (βελανιδιάς) και οι ιέρειες ονομάζονταν πελειάδες (αγριοπερίστερα). Περιστέρια βοήθησαν ήρωες να εκπληρώσουν την αποστολή τους, όπως τον Ιάσονα να περάσει ασφαλής τις Συμπληγάδες και  το Δευκαλίωνα να βγει από την κιβωτό στην κορφή του Παρνασσού μετά τον κατακλυσμό. Εκτός από αυτά, η παρουσία  "περιστεράς" κατά τη βάπτιση του Ιησού  χάρισε το φωτοστέφανο του αγίου πνεύματος στο θηλυκό περιστέρι, ώστε να αναπληρώσει την έλλειψη θηλυκού στοιχείου στην αγία τριάδα.  Οι χριστιανοί με την επινόηση του αγίου πνεύματος βρήκαν έναν ευφυή τρόπο για να δικαιολογήσουν την απουσία του αναστημένου  Ιησού. Έπρεπε ν’ ανέβει στον ουρανό, στο βασίλειο του πατέρα του,  να  ετοιμάσει τόπο διαμονής για τους εκλεκτούς του. Από εκεί θα τους έστελνε ως αντιπρόσωπό του και καθοδηγητή το άγιο πνεύμα.  Έτσι δεν περίμεναν έναν ορατό και ψηλαφητό νεκραναστημένο Ιησού. Στο εξής ο αρχηγός  της χριστιανικής κοινότητας είναι αόρατος ή εμφανίζεται σαν φωτιά ή αέρας κι όποιος το αμφισβητεί, διαπράττει ασυγχώρητη βλασφημία. Ο Ιησούς, αφού τελειώσει τις δουλειές του στον ουρανό, θα γυρίσει για να δικάσει και να τιμωρήσει τους άπιστους. Το άγιο πνεύμα αντ' αυτού επικυρώνει αποφάσεις επισκόπων και βαπτίζει προσήλυτους. Κάθε επισκοπική απόφαση και η πιο παράλογη αποδίδεται σ' αυτό. Θεωρείται ως πηγή δωρεών, "πάντα χορηγεί": Δίνει αρετές στους ιερείς, διδάσκει τους πιστούς ξένες γλώσσες, τους θεραπεύει και είναι τόσο θαυματουργό, που ο μάγος Σίμων ζητούσε από τον Πέτρο να το αγοράσει, γι αυτό η εξαγορά του αγίου πνεύματος ονομάστηκε  σιμωνία και καταδικάστηκε. Κάνουν λοιπόν σιμωνία αυτοί που παίρνουν χρήματα για βαφτίσεις, γάμους, κηδείες, συγχωρητικές ευχές, μνημόσυνα, ευχέλαια, αγιασμούς και λοιπές τελετές που χωρίς άγιο Πνεύμα είναι άκυρες. Κι όμως, το «δωρεάν ελάβετε, δωρεάν δότε» έπεσε σε αχρηστία. Η κατά γράμμα τήρηση των εντολών του Ιησού ακυρώθηκε, αφού οδηγούσε στο μαρτύριο και στην πτωχεία, ενώ το χρήμα του Μαμωνά εξασφαλίζει στους κατόχους του τα υλικά αγαθά. Το άγιο πνεύμα, ο χορηγός της σύνεσης,  δεν συνέτισε τους πιστούς, ώστε να μη χωριστούν σε φατρίες που αλληλομισούνται. Αντί να παρέχει ειρήνη και φωτισμό, αφήνει να υπάρχει  σκοταδισμός και αλληλοφάγωμα. Αντί να θεραπεύει πάθη και νόσους αφήνει ποιμένες και ποίμνιο να  καταφεύγουν στο έλεος της κοσμικής επιστήμης που τόσο περιφρονούν, όταν δεν την χρειάζονται.  Πού βρίσκεται, όταν πρέπει να δείξει τη θαυματουργική του δύναμη;  Σε κάθε κρίσιμη περίπτωση λάμπει με την απουσία του! Πάντως, αν υπήρχε  άγιο πνεύμα με μορφή περιστεριού και αποφάσιζε σήμερα ο θεός να το στείλει να φωλιάσει στη στέγη κάποιου ναού, θα το απομάκρυναν παπάδες και νεωκόροι με καρφιά και συρματοπλέγματα, για να μη λερώνει τα μάρμαρα με τις κουτσουλιές του.    

Το ξεκίνημα του χριστιανισμού

Τα γεννητούρια της χριστιανικής εκκλησίας έγιναν στα Ιεροσόλυμα το 33 μ.Χ., 50 μέρες μετά τη σταύρωση. Χρειαζόταν ένα χρονικό διάστημα για να καταστρωθεί το σχέδιο δράσης στο "υπερώο" που μαζεύονταν μαθητές και μαθήτριες του Ιησού. Το σχέδιο περιλάμβανε εμφάνιση φλογών και ομαδική επίδειξη γλωσσομάθειας μπροστά στα πλήθη των Ιουδαίων, που είχαν καταφθάσει από κάθε γωνιά  της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, για να γιορτάσουν την εβραϊκή Πεντηκοστή. Στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία της εποχής οι Ιουδαίοι έμποροι και ταξιδιώτες γνώριζαν να συνεννοούνται στις επίσημες γλώσσες, ελληνικά και λατινικά και στις γλώσσες των γειτονικών λαών π.χ. αιγυπτιακά, αραμαϊκά και περσικά. Οι Εβραίοι τιμούσαν το Γιαχβέ στον μοναδικό του Ναό των Ιεροσολύμων με επτά γιορτές το χρόνο. Τρεις από αυτές ήταν μεγαλύτερες: των Αζύμων, της Πεντηκοστής, 50 μέρες μετά το Πάσχα, τέλη Μαΐου- αρχές Ιουνίου και της Σκηνοπηγίας στις αρχές του φθινοπώρου. Στη διάρκειά τους όλοι οι άρρενες  πήγαιναν στο Ναό με δώρα (Δευτερον. 16:16, Λευιτικό 23:15-21). Επόμενο ήταν τέτοια μέρα ο Πέτρος να έχει εξασφαλισμένο πολυπληθές ακροατήριο ευσεβών προσκυνητών με προδιάθεση να εντυπωσιαστούν από παράδοξα ακούσματα και θεάματα. Ο συγγραφέας των Πράξεων γράφει ότι είχαν έρθει στα Ιεροσόλυμα Πάρθοι, Μήδοι, Μεσοποτάμιοι, Πόντιοι, Φρύγες, Αιγύπτιοι, Λίβυοι, Ρωμαίοι, Κρήτες, Άραβες κ.α., όλοι τους Ιουδαίοι της διασποράς, που συμμετείχαν στη γιορτή, γι αυτό ο Πέτρος τους προσφωνεί: «άνδρες Ιουδαίοι…».  Ήταν ώρα 3^η (9 π.μ.), όπως δηλώνει ο συγγραφέας για ν’ αποκλείσει την πιθανότητα κρασοκατάνυξης των αποστόλων. Ο Πέτρος άρχισε το πρώτο κήρυγμα του (Πράξεις 2: 14 -36) με προφητεία του Ιωήλ για την "ημέρα του Κυρίου τη μεγάλη και επιφανή", που θα εμφανισθεί ο μεσσίας («στις έσχατες μέρες ο θεός θα χύσει το πνεύμα του στους ανθρώπους για να προφητεύουν  και να βλέπουν οράματα και όνειρα. Θα γίνουν σημεία και τέρατα στον ουρανό και τη γη, αίμα, πυρ και στήλη καπνού. Ο ήλιος θα σκοτεινιάσει. Το φεγγάρι θα γίνει σαν αίμα... »). Κατά τον Πέτρο αυτή η μέρα είχε φτάσει και ο αναμενόμενος μεσσίας ήταν ο Ιησούς. Δεν τον αποκαλεί θεό ή υιό του θεού, για να μην προσβάλει τις μονοθεϊστικές πεποιθήσεις. Τον αποκαλεί άντρα που έστειλε ο θεός και μέσω αυτού έκανε  θαύματα: «Ιησούν τον Ναζωραίον, άνδρα από θεού αποδεδειγμένον εις υμάς ….σημείοις οις εποίησε δι αυτού ο θεός, ….ον ο θεός ανέστησε» (Πράξ. Β΄22-24). Αρχικά οι Γαλιλαίοι ονόμαζαν τον Ιησού όργανο και απεσταλμένο του θεού.  «Υιός θεού» ήταν κάθε ευσεβής: «όσοι γαρ πνεύματι θεού άγονται, ούτοι εισίν υιοί θεού … συγκληρονόμοι δε Χριστού» (Προς Ρωμαίους, 8:14-17). Ήταν νωρίς ακόμα για το δόγμα της αγίας Τριάδας που διατυπώθηκε στην Α΄ Σύνοδο στη Νίκαια της Βιθυνίας (325 μ.Χ). Ο Πέτρος κατηγορεί τους συμπατριώτες του ότι σταύρωσαν τον απεσταλμένο του θεού, αλλά ο θεός τον ανέστησε. Η σχέση του θεού και του Ιησού δηλώνεται καθαρά στην Καινή Διαθήκη, π.χ.: «ο πατήρ μου μείζων μου εστί» (Ιωάν., ιδ΄28),  «εις θεός ο πατήρ …. και εις κύριος Ιησούς Χριστός» (Α΄Κορ. Η΄5-6), «όταν ο θεός υποτάξει σ’ αυτόν τα πάντα, τότε και ο ίδιος ο υιός θα υποταχθεί  στο θεό...» (Α΄Κορ., ιε΄25-28). Ο Πέτρος παρουσιάζει ως προφητεία για τον Ιησού την ευχή του Δαβίδ:  «η σάρκα μου θα μπει στον τάφο με την ελπίδα, ότι δεν θα εγκαταλείψεις την ψυχή μου στον άδη ούτε θα επιτρέψεις να δει φθορά ο όσιός σου». Το ακροατήριό του, εκτός από τους Σαδδουκαίους, δεν αμφισβητούσε τις νεκραναστάσεις. Η Βίβλος αναφέρει ότι ο Ηλίας ανάστησε το γιο μιας χήρας. Άλλος νεκρός αναστήθηκε όταν τον έβαλαν στον τάφο του Ελισαίου… Όμως εκείνο που εκφράζεται με ποιητικό τρόπο  σ' αυτούς τους στίχους  δεν είναι η ανάσταση του Ιησού, αλλά η ευχή για διαιώνιση της δυναστείας του Δαβίδ. Κι άλλοι στίχοι εκφράζουν τον ίδιο πόθο: «ώμωσε κύριος τω Δαβίδ αλήθειαν και ου μη αθετήσει αυτήν. Εκ καρπού της κοιλίας σου θήσομαι επί του θρόνου σου» (Ψ.131^ος,11-12). Τι πιο φυσικό, να θέλει να εξασφαλίσει τη διαδοχή του από γνήσιους απογόνους του. Για να το πετύχει, παρουσιάζει την επιθυμία του σαν θέλημα του θεού! Για να ικανοποιήσει συγχρόνως και το ιερατείο, προσθέτει ως όρο εκπλήρωσης της υπόσχεσης του θεού την τήρηση των εντολών: «εάν φυλάξωνται οι υιοί σου την  διαθήκην μου… και οι υιοί αυτών έως του αιώνος καθιούνται επί του θρόνου σου». Κάθε επίδοξος μεσσίας –ήταν πολλοί  τον 1^ο και  το 2^ο αιώνα- θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τέτοιους στίχους για λογαριασμό του, π.χ. ο Μπαρ Κόχμπα, ο «υιός του αστέρος», ηγέτης της επανάστασης του 132-135 μ.Χ, που κατέληξε σε καταστροφή. Εξ άλλου ήταν συνηθισμένες οι υπερβολές των βασιλιάδων. Π.χ. οι φαραώ και οι ρωμαίοι αυτοκράτορες πίστευαν πως είναι θεοί. Δεν είναι λοιπόν παράξενο που ο Δαβίδ κάνει την αποτυχημένη προφητεία ότι η βασιλεία του θα κρατήσει αιώνια. Ο οίκος Δαβίδ εξέλιπε χωρίς ν’ αφήσει αξιόλογο αρχαιολογικό τεκμήριο, όπως άφησε η δυναστεία του Αγαμέμνονα των «πολύχρυσων Μυκηνών». Όσο για τον Ιησού, δεν ανέβηκε ποτέ στο θρόνο του Δαβίδ. Με την καταστροφή της Ιερουσαλήμ και τη διασπορά οι χριστιανοί αποκόπηκαν από τον ιουδαϊσμό κι έδωσαν αλληγορικό νόημα στις εθνικιστικές «προφητείες». Για να καταλάβει κανείς ότι οι ποιητικές υπερβολές δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως προφητείες αρκεί το παράδειγμα του Ψαλμού 131, στίχος 13 και εξής, όπου ο θεός καυχιέται ότι θα κατοικεί αιώνια στη Σιών, γιατί την αγαπά και θα χορτάσει με ψωμί τους φτωχούς της («εξελέξατο κύριος την Σιών, ηρετίσατο αυτήν εις κατοικίαν εαυτώ. Αύτη η κατάπαυσίς μου εις αιώνα αιώνος, ώδε κατοικήσω, ότι ηρετισάμην αυτήν. Την θύραν αυτής ευλογών ευλογήσω, τους πτωχούς αυτής χορτάσω άρτων….»). Η διάψευση ήταν τραγική το 70 μΧ, κατά την πολιορκία της Ιερουσαλήμ από τον Τίτο, που από την πείνα μερικοί έφαγαν τα παιδιά τους, όπως γράφει ο Ιώσηπος. Κατά την άλωση ο Ναός καταστράφηκε ολοκληρωτικά. Και το 135 οι Ρωμαίοι, αφού κατέπνιξαν την επανάσταση του Μπαρ Κόχμπα, ονόμασαν την Ιουδαία «Παλαιστίνη» καταδικάζοντας τους Ιουδαίους σε εξορία που κράτησε 1813 χρόνια.  Σήμερα στη θέση του Ναού είναι το Τέμενος του Ομάρ, όμως οι κατασκευαστές  προφητειών δεν το βάζουν κάτω.  Προφητείες περί ανοικοδόμησης του Ναού του Σολομώντα για 3^η και τελευταία φορά υπήρχαν ήδη από την εποχή του Παύλου που έγραφε ότι ο Αντίχριστος θα καθίσει σαν θεός μέσα στο Ναό, όταν πλησιάσει το τέλος του κόσμου (Β΄ Θεσσαλ. Β΄3-4).  Ο Πέτρος επικαλείται ως αυτόπτες μάρτυρες της ανάστασης τους μαθητές του Ιησού. Αποδίδει στο άγιο πνεύμα τις ξένες γλώσσες που μιλούσαν και το νέο κήρυγμα που δίδασκαν και χρησιμοποιεί κι άλλο στίχο του Δαβίδ, για να πείσει ότι ο Ιησούς είναι ο μεσσίας: «είπε ο κύριος στον κύριό μου κάθισε στα δεξιά μου μέχρι να κάνω τους εχθρούς σου υποπόδιο των ποδιών σου» (109^ος Ψαλμός). Κι εδώ ο Δαβίδ με ποιητική υπερβολή βεβαιώνει ότι είναι ελέω θεού βασιλιάς, που του υποσχέθηκε ο θεός νίκες κατά των εχθρών του και αιώνια βασιλεία. Ο μεσσίας που περιγράφει είναι ένας πολέμαρχος βουτηγμένος στο αίμα, που θα γεμίσει με πτώματα τη γη (6. «πληρώσει πτώματα, συνθλάσει κεφαλάς επί γης πολλών»). Δεν προφητεύει τον Ιησού, εκτός αν δεχτούμε ότι η προφητεία αφορά τη φονική δράση των Χριστιανών μετά την επικράτησή τους και τους θρησκευτικούς πολέμους που αιματοκύλισαν την ανθρωπότητα ή ότι  ο Χριστός δεν είναι «ο βασιλεύς της ειρήνης», αλλά ο άρχων της βίας και του πολέμου. Τα γεγονότα της ανάστασης και ανάληψης του Ιησού που κήρυττε ο Πέτρος κανείς άλλος δεν τα αντιλήφθηκε στην πολυάνθρωπη Ιερουσαλήμ, ειδάλλως δεν θα χρειαζόταν ούτε κηρύγματα, ούτε παράδοξα θαύματα για να πιστέψουν όλοι. Σύμφωνα με τον συγγραφέα των Πράξεων των Αποστόλων, το κήρυγμα του Πέτρου είχε εντυπωσιακά αποτελέσματα και στο Ναό των Ιεροσολύμων σχηματίστηκε η πρώτη χριστιανική εκκλησία που εφάρμοζε κοινοκτημοσύνη και περίμενε να ξανάρθει ο Ιησούς  σύντομα και να αποκαταστήσει το βασίλειο του Ισραήλ.